Introductie
KLIK OPNIEUW INLADEN VOOR DE LAATSTE VERSIE
De knoppen hierboven verwijzen naar de hoofdstukken. Onder ieder hoofdstuk zit een knop met ‘TopMenu’ die je weer naar boven brengt. Onder elk hoofdstuk ga ik nog een knop maken die je doorstuurt naar een mapje met losse info. Als je pdf bestanden of plaatjes hebt die van toepassing zijn op het onderwerp, dan zet ik die hier neer. Onder ‘ecoregio’ zit al een dergelijke knop.
Ik sluit nog steeds niet uit dat dit project ook in Nederland vorm kan krijgen. Dit hangt er vanaf of de ‘vrijheidsbeweging’ voet aan de grond weet te krijgen. Na de verkiezingen is wel duidelijk dat hier erg weinig kans op is. Kennelijk vindt men het best allemaal. Men realiseert zich nog niet dat zonder alternatief er weinig te kiezen is. Als alternatief denk ik aan een cooperatieve onderneming binnen de maatschappij. Ik betwijfel of dit makkelijker is dan iets in Frankrijk opstarten, maar emigreren is ook een behoorlijke onderneming. Mijn beschrijving van een Ecoregio is in zekere zin algemeen toepasbaar als model voor een duurzame samenleving. Het belangrijkste is om concreet en eerlijk te worden over alle details. In de hoofdstukken hieronder ga ik daar een opzet voor maken en die wil ik stap voor stap gaan verfijnen. Links of rechtsom ontkomen we er niet aan om een aantal stappen terug te doen. Ik heb de hele tekst neergzet als ‘work in progress’
Voor je aan het avontuur van deze tekst begint wil ik je vragen om er naar te kijken alsof het een ontwerp van een gebouw is. Ik presenteer geen mening of visie. Ik presenteer een ontwerp, een gebouw. Je zou er in kunnen wonen. In het begin zul je niet meteen snappen hoe alles in dit ontwerp samenhangt. Een tekst is lineair en regel voor regel neem ik je mee om een beeld te creëren. Dit beeld is niet langer lineair. Als je ‘begrijpt’ wat ik met dit ontwerp wil bereiken, dan kun je op een willekeurige vraag over het ontwerp antwoord geven. Je kunt ook uitspraken doen over zaken die niet zijn omschreven in deze tekst. Begrip is als het volledig bewust zijn van het hier en nu en alle mogelijkheden en verbanden tegelijkertijd zien.
Net als bij een gebouw zie, of ‘lees’ je eerst de buitenkant. Hoe het gebouw blijft staan is niet zichtbaar. Over de draagstructuur weet je niets. Je hebt ook geen idee wat er precies gebeurt als je op een lichtschakelaar drukt. Hoe iets eruit ziet is maar een heel klein onderdeel van het volledige ontwerp. Het meeste werk gaat zitten in verzinnen hoe iets gemaakt wordt en hoe dit betaalbaar blijft. Een schets van een groot gebouw zou je in een paar uur kunnen maken. Een schets voor de Golden gate bridge maak je in 30 seconden. Daarna zijn duizenden uren nodig om het project uit te werken. Om nog maar te zwijgen van het aantal uren dat nodig is om de schets te bouwen.
Voorlopig wil ik mij richten op één basis concept voor een ‘eco regio’. Als je aanvullingen hebt op mijn teksten of wellicht een ander basisconcept onder de aandacht wilt brengen, dan kun je de tekst mailen naar contact@oikoslibre.org
Als je wilt weten waar de gevestigde orde mee bezig is dan raad ik je aan om eens op www.weforum.org te kijken. Je kunt je gratis aanmelden en bij ‘strategic intelligence’ vind je links naar zo ongeveer het hele project dat je de ‘Great Reset’ zou kunnen noemen. Men is al 50 jaar met dit project bezig dat oorspronkelijk is geintroduceerd onder de naam ‘New world order’. Men heeft het nu ook wel over ‘Build Back Better’ Ik denk eerder aan een ‘small reset’. Wel probeer ik te zien hoe dit in een groter geheel past. We ontkomen er niet aan om steeds heen en weer te schakelen tussen wat er globaal gebeurt en wat we lokaal kunnen doen.
Je zou kunnen zeggen dat we niets kunnen doen. Je gooit de handdoek in de ring en je past je wel aan. Ik hoop dat de teksten de lezer op zijn minst aan het denken zetten. Hoe ziet mijn toekomst eruit? en wat kan ik nu doen om dit toekomstbeeld te realiseren? Vraag dit ook aan anderen, want steeds meer mensen beginnen zich dit af te vragen. Rutte is vrij duidelijk over de toekomst. Hij zegt dat het nu ‘nog’ niet mogelijk is om ongevaccineerden te wijgeren in een winkel. Kom van de zomer voor een vakantie naar Frankrijk. Dan laat ik je zien hoe we hier aan een alternatief werken.
Mijn doel is om een aantal randvoorwaarden en onderdelen te beschrijven van een ‘Eco regio’ Een eco regio is een mini economie met een ecologische basis. Het is mijn bedoeling om hiermee te gaan experimenteren. Al jaren wordt gesproken over een ecologische transitie. Waar naartoe wij een transitie gaan maken blijft onduidelijk. Daarom wil ik op een kleine schaal het eindpunt voor deze transitie gaan verkennen. Alsof je een kleine groep vooruit stuurt om te kijken of de weg begaanbaar is.
Pioniers
Ik ben op zoek naar pioniers. Als het idee je aanspreekt om met een huifkar het amerikaanse westen in te rijden, dan is mijn plan iets voor jou. Als je graag de folder wilt ontvangen om daarna thuis op de bank te gaan kijken of de voorwaarden wel gunstig zijn, dan moet je er niet aan beginnen.
We beginnen vanaf 0 in het jaar 0. Met gemotiveerde pioniers kunnen we in een aantal jaar een behoorlijk duurzaame manier van leven opzetten. Directe lijnen tussen producent en gebruiker. Geen verpakkingen. Alles simpeler en eenvoudiger.
Uit de protocollen van Sion het volgende:
Er is niets gevaarlijkers dan de persoonlijke energie; wanneer zij verstand achter zich heeft, dan is ze machtiger dan miljoenen mensen, onder wie we tweedracht hebben gezaaid. We moeten daarom de opvoeding van de mensen daarheen leiden, dat zij van iedere onderneming, die energie vereist, hun handen in hopeloze onmacht aftrekken.
Je hebt meer mogelijkheden dan je denkt. Je zult merken dat je mogelijkheden aanzienlijk toenemen als je een aantal randvoorwaarden laat vallen. Keep it simple. Verder zul je moeten gaan werken aan een strategie om zo slim mogelijk op een pad met een toekomst te komen. Je zou iedere vrijdagmiddag kunnen afspreken met iemand die je niet kent, maar die wel een rol zou kunnen spelen.
Ik wil een aantal voorstellen doen. Concreet heb ik 3 projecten
1 -Ristrilin <THINK>
Voor mijn projekt Ristrilin wil ik zelf een beschrijving maken voor een eco regio met 50.000 inwoners. De beschrijving is die van de situatie over 100 jaar. Het jaar 2121 .Het is de omgeving waar onze achter kleinkinderen wonen. Voorlopig is Ristrilin het gebied rond Argentat in Frankrijk. De principes die ik aandraag zijn ook op andere plekken toe te passen. Verder hoeft het natuurlijk geen eeuw te duren. Ik vind het belangrijk om hierover na te denken, maar ik realiseer me dat een doel te ver weg leggen je niet motiveert om nu iets te doen.
2-Plan-R <ACT>
Om het wat concreter te maken werk ik naast Ristrilin aan mijn 2e project : ‘Plan-R’. De R staat voor resilience, oftewel veerkracht, flexibiliteit en improvisatievermogen. De R staat ook voor het daadwerkelijk Realiseren van Resilience. Plan-R staat voor concreet worden. Vooral hoop ik je te inspireren om met een plan te beginnen. Wat wil je nou echt? Om ons heen wordt in rap tempo een ander plan gerealiseerd. Ik stel voor om kleine verplaatsbare huisjes te gaan bouwen, die volledig autonoom zijn. Als maat denk ik aan een 6m zeecontainer. Compleet met bevestigingsgaten op de juiste afstand zodat iedere vrachtwagen je huis mee kan nemen. De enige randvoorwaarde is voor mij dat je huisje er niet als een container uitziet. Plan-R heeft als doel om de pioniers huisjes te realiseren om vervolgens, met deze huisjes, Ristrilin op te starten.
3-Verbeeldingskracht <CARE>
Mijn derde project heb ik ‘Verbeeldingskracht’ genoemd. Power of imagination. Het doel van het verbeeldingskracht project is het zetten van een stip op de horizon. Je pakt nu een stuk papier en je schrijft op waar en hoe je over 7 jaar duurzaam wilt wonen. Maak een krabbel en een schetsje, doe er een lijstje om en hang het op. Gebruik positieve woorden en zeg nergens wat je niet wilt. Leg dingen niet teveel vast. Ga er voor deze visualisatie opdracht van uit dat je gaat verhuizen naar een vooralsnog fictieve plek in de toekomst. Ga vooral in op wat je ‘voelt’ bij deze plek. Wie wonen er nog meer? Het gevoel dat bij ‘Care’ hoort is het duidelijkst herkenbaar als je voelt wat het met je doet als je deze plek in de toekomst niet zou bereiken. Care is de emotie achter de creatie. Zonder actie of een goed plan kom je ook niet ver, maar de emotie is veruit het belangrijkste aspect van bewust creëren. ‘I don’t care’ geeft een gevoel dat aansluit bij buitenwijken van grote steden. Achteloos gooit men rotzooi op straat. Care-think-act is de drie eenheid . Het mannelijk principe, think, en het vrouwelijk principe, care, krijgen samen een kind, act.
Ecoregio
Ik was betrokken bij de opzet van een aantal ecodorpen in Frankrijk. Het idee van opnieuw beginnen speelt hier een belangrijke rol. Toch ben ik van mening dat een Ecodorp niet de geschikte vorm is om de vernieuwing gestalte te geven. Er zijn vier belangrijke problemen. Het vinden van een plek die groot genoeg is vormt in de praktijk een groot probleem. Vervolgens is het wachten op alle toestemmingen een verhaal van jaren. Een derde probleem is de financiën. Hoe betaal je een terrein van tientallen hectares? Tot slot is een groep van 20 eigenwijze idealisten een garantie voor heel veel gezeur en vergaderingen.
Een haalbaarder idee is om de oplossing in een grotere schaal te zoeken. In Europa wil ik een aantal regio’s vinden van ongeveer 60 km². Dit is de maat van San Marino, een landje in het noorden van Italië. San Marino bestaat al honderden jaren, heeft geen staatsschuld, werkeloosheid of andere problemen. Door een regio niet te groot, maar ook niet te klein te maken, ontstaat een gebied dat een eigen koers kan varen. Het is verder belangrijk dat deze Eco-regio geografisch gezien een beetje los staat van de omgeving. De regio heeft zowel een ecologische als een economische kant. Het Ecoregio netwerk ontwikkelt zich dan als een soort wortelstructuur om de bestaande regio te voeden met duurzaame oplossingen. De bestaande bewoners gaan na verloop van tijd inzien dat het helemaal niet gek is om mee te doen. Je kunt dan bijvoorbeeld lokaal voor een lagere prijs je dagelijkse spullen krijgen en er is een netwerk van hulp in allerlei vormen
De term ecoregio komt uit de hoek van de biologie. Een ecoregio (ecologische regio), soms bioregio genoemd, is de op één of twee na kleinste ecologische eenheid. Een ecoregio is een onderdeel van een grotere ecozone.
Ecoregio’s in de biologie zijn relatief grote gebieden van land of water die in geografisch en ecologisch opzicht min of meer homogeen zijn. De biodiversiteit van flora, fauna en ecosystemen die een ecoregio karakteriseren neigen af te wijken van die van andere ecoregio’s.
Welke biotopen in een ecoregio kunnen voorkomen wordt vooral bepaald door het klimaat, de geologische ontstaansgeschiedenis en de samenstelling van de bodem. In deze zin verschillen de Ecoregio’s allemaal van elkaar, afhankelijk van de lokale condities.
Binnen ecoregio’s kunnen eventueel nog kleinere ecodistricten worden onderscheiden (de routes), en ten slotte ecosystemen. (de huishoudens)
Ik stel voor om in een regio de menselijke ingrepen in het aanwezige natuurlijke ecosysteem te verweven. Enten is een mooi voorbeeld. Je gebruikt de bestaande wortels en je voegt iets wat vrucht draagt toe.
Het gaat erom dat er een goed ontwerp gemaakt wordt. De permacultuurprincipes zijn hierbij de basis. We kijken om te starten naar ontsluiting en naar waterhuishouding. Bij beiden zijn de hoogteverschillen belangrijk. Als je een gebied voor de fiets toegankelijk wilt maken moet je zoveel mogelijk de hoogte verschillen vermijden
klik met de rechtermuis knop op een plaatje en kies ‘view image’ voor een groter kaartje
wonen aan een fietsroute
De basis van mijn plan is een fietsroute. In de permacultuur is het gebruikelijk om te beginnen met ontsluiting.
Dit zou een fietsroute moeten zijn die toegankelijk is voor allerlei vormen van langzaam verkeer. De maximale snelheid voor auto’s is 40km/h. Voor eventuele vrachtwagens en tractoren zelfs nog langzamer.
Wonen aan een langzaamverkeersroute maakt het mogelijk om de huizen meer in contact te brengen met de weg. Interessant voor mensen die iets maken en verkopen.
Het is belangrijk dat de fiets route 2 plekken met elkaar verbindt, of via een lus aan een centrale plek is verbonden. Het geheel noem ik een ‘Oikos’
Een plek of ‘hart’is bijvoorbeeld een dorpscentrum of een eco dorp met enige afmetingen.
Er zijn hier winkels, een wekelijkse markt, een restaurant en een hotel in een stijl van voor 1900. Er is geen moderne architectuur of hedendaagse rommel. Alles op deze plek heeft kwaliteit en sfeer. Denk aan straatlantaarns en zelfs de verkeersborden.
Misschien truttig, maar ik woon liever in een middeleeuwse omgeving.
klik met de rechtermuis knop op een plaatje en kies ‘view image’ voor een groter kaartje
de Corrèze
Ik richt mij voorlopig op de Corrèze en stel voor om de inspanningen te concentreren op één regio. Er kan hierdoor een zekere symbiose ontstaan en het is belangrijk om onze krachten te bundelen. Ik heb dit project ‘Ristrilin’ genoemd. Aan de hand van een aantal kaartjes wil ik laten zien dat de Corrèze en omliggende departmenten relatief gunstig gelegen zijn.
Het grote probleem in Frankrijk is een allesverstikkende bureaucratie. Verder is Frankrijk geen land van ondernemers. dit hangt natuurlijk samen.
Als je het simpel houdt en geen personeel in dienst hebt, is het leven buiten de kaders redelijk goed mogelijk. Je kunt starten als autoentrepreneur. Je betaalt dan 20% belasting en hoeft verder geen boekhouding bij te houden. Je kunt alleen geen kosten aftrekken. De grootste hobbel is een verzekering. Vooral de bouw is nogal geregelementeerd en je hebt een diploma of aantoonbare ervaring nodig om verzekerd te zijn.
Stabiliteit met een historie van toerisme, waarbij er bovendien veel engelsen, belgen en nederlanders permanent wonen. sinds kort hoor ik ook steeds meer duits en af en toe spaans
Kaartjes
Er is droogte in het zuiden. Rond de grote steden is er luchtvervuiling en kans op sociale problemen als de economie niet meer goed functioneert. Het pesticiden gebruik is laag in de Corrrèze en stroomopwaarts van de Dordogne. Dit komt omdat er relatief weinig landbouw is
Er is geen overbevolking. De kerncentrales liggen op 150 km. Dat is niet ver ,maar Frankrijk staat er vol mee. Verder is de 5G en EMF vervuiling is relatief laag. Let voor de grap op het aantal 5G masten dat commercieel beschikbaar is in Nederland en in Frankrijk. Er is voldoende regen maar er is hier geen overstromingsgevaar . Voldoende daglicht is een voordeel. Ik ben niet zo’n fan van Scandinavië.
Zoek een stabiele regio met een historie van toerisme en weinig culturele spanningen.
Zie onderstaande kaartjes. Je snapt waarom ik het midden van het zuiden van Frankrijk gekozen heb.
Electro smog
klik met de rechtermuis knop op een plaatje en kies ‘view image’ voor een groter kaartje
klik met de rechtermuis knop op een plaatje en kies ‘view image’ voor een groter kaartje
klik met de rechtermuis knop op een plaatje en kies ‘view image’ voor een groter kaartje
Natuurrampen
hoogtekaart
bij een aardkorst verschuiving van 30 graden in de richting van de evenaar stijgt het zeeniveau met 300m. Dit als gevolg van de rotatie van de aarde en de bult water die dit veroorzaakt op de evenaar. Argentat ligt dan aan de kust.
Aardbevings gebieden in roodbruin
klik met de rechtermuis knop op een plaatje en kies ‘view image’ voor een groter kaartje
Meesterschap
Het gaat om het terugvinden van kwaliteit. Op het moment dat je ergens een mooie foto van kunt maken die niet zou misstaan in een antiek prentenboek, dan ben je op de goede weg. Duurzaamheid en tijdloosheid gaan samen en verder moet er veel aandacht zijn voor het mooi verouderen. Veel moderne dingen zijn vies en lelijk na 10 jaar
Meesterschap gaat over echt je best doen.
Het doel van deze inspanning is om een prettige en karaktervolle omgeving te creëren. Hierbij kan geput worden uit de historie en cultuur van de plek. Dit is fijn om in te wonen en een visite kaartje voor toeristen. Het gaat om hervinden en behouden van de indentiteit van een regio.
Het is niet uitgesloten dat sommige regio’s zich volledig gaan richten op modern en industrieel. Ik wil juist iets opzetten wat modern of eigentijds is zonder dat het modernistisch is.
Ristrilin
Het is het jaar 2121 of eigenlijk het jaar 101, want we beginnen vanaf nu overnieuw. De wereld over 101 jaar bestaat uit 2 delen. Het grootste deel van de mensheid leeft in techno megasteden. Over de aarde is er een 20 tal van deze steden. De bewoners zijn niet echt mensen meer, maar een soort kruising van mens en machine. Alles wordt gestuurd en gecontroleerd door artificiele intelligentie. Er is geen enkele vorm van privacy meer en het is zelfs mogelijk om een lichaam te delen met meerdere anderen. door in te loggen op een ander lichaam hoef je jezelf niet meer fysiek te verplaatsen. Je denkt misschien dat dit allemaal vergezocht is, maar realiseer je dat de technologie om dit te doen nu al bestaat. Ook lijken online computerspellen al heel veel op deze situatie. In de film ‘Avatar’ maken we ook al kennis met het idee van het achterlaten van je beperkte lichaam en in de film ‘Robots’ gaat het over upgraden en vervolgens opruimen van de oude rommel. Niet verwonderlijk dat Bill ineens zo in beeld is, dit is helemaal zijn straatje. Dit gaat waarschijnlijk niet tijdens ons leven gebeuren. Toch is er wel een taak voor ons op dit moment. Je kunt hier niet een beetje half aan meedoen en we zien wel. Als je nergens voor kiest is dat ook een keuze. Onze kinderen zullen in de wereld leven die wij hebben gecreëerd.
Op het platteland leven de mensen die het anders willen doen. Mijn belangrijkste boodschap is om te stoppen met mobiel bellen en wifi en om je zo concreet mogelijk voor te gaan stellen wat je zou willen in de toekomst. Het project Ristrilin heeft als doel om alternatieven te beschrijven en in beeld te brengen. Daarna gaan we plekken zoeken om de plannen te realiseren
Ik ga ervan uit dat er figuren zijn, zoals Snape uit Harry Potter, met een heel andere agenda dan je had verwacht. Zij gaan ons niet redden, maar helpen waar mogelijk. Niemand gaat ons redden. We zullen het zelf moeten oplossen. Doe wat je kunt, want dat is genoeg. In Nederland blijven betekent dat je akkoord bent met het tristatecity plan. Binnen dit plan is er geen ruimte voor eigen plannen. Als je je eigen leven wilt leiden, zit er niets anders op dan weggaan.
Vanzelfsprekend moet iedereen in de steden eerst failliet en de boeren aan de rand van de afgrond. zodat de plannen voor herstructurering niet op weerstand stuiten. Kijk ook naar de situatie in Londen, Parijs en New York. Alles moet kapot, behalve de gebouwen en infrastructuur. De elite kiest wie in de nieuwe steden mogen wonen. Een grijze groep zonder culturele identiteit. Alles duurzaam natuurlijk.
Landbouw
Vraag je eens af wat je zou doen als je niet meer afhankelijk was van voedsel. Geen afwas meer. Nooit meer naar een supermarkt. Borden en bestek heb je niet meer. Je vraagt je niet meer af wat je morgen gaat eten, of hoe je dat gaat betalen. 4 uur slaap per nacht is voldoende. Wat ga je doen met 20 uur, elke dag weer ? Dit gaat misschien te ver, maar het is altijd goed om uitersten te bekijken.
Om leeg voedsel te verteren is enorm veel energie nodig. Het rendement is laag. Het rendement is zelfs onacceptabel laag als je gaat gaat kijken hoeveel grondstoffen nodig zijn om dit lege voedsel te produceren , op te slaan en te transporteren. Vervolgens moet je lichaam alle chemicaliën uit het voedsel zien kwijt te raken. Ook het eten van bewerkt of geraffineerd voedsel heeft een problematische kant. Om geraffineerde suiker te verteren worden er mineralen aan je lichaam onttroken
Het is goede een start om meer rauw kwaliteitsvoedsel te eten. Je zult merken dat je met de helft van de calorieën ook nog prima functioneert. Ik stel voor om een voedsel landschap aan te leggen rond je huis. Dit landschap wordt ook bewoond door koeien , paarden, geiten, kippen enz.
Zij doen het onderhoud
Accepteer dat je eet wat in dit landschap goed groeit en accepteer dat je moeite moet doen als je ingewikkeld wilt eten.
Lokaal geld
Ik wil voorstellen om de waarde van grond die voor wonen of landbouw gebruikt wordt te koppelen aan de waarde van het geld
De waarde van de grond stijgt als er een effectievere en intensievere productie op plaats vindt. Dit zou gelijke tred kunnen houden met de behoefte aan geld als ruilmiddel. Als onze maatschappij zou worden gereduceerd en er wordt land teruggegeven aan de natuur, dan daalt ook de hoeveelheid geld die in omloop is
Grond waarop een productie wordt gerealiseerd, is een waardevaste belegging , maar niemand is persoonlijk eigenaar van de grond. Je bent aandeelhouder in de grond en deze aandelen zijn het ruilmiddel voor het uitwisselen van produkten en diensten. Hiermee kan de problematiek van te dure grond worden doorbroken. De grond is al gekocht en je krijgt simpelweg gebruiksrechten zonder daarvoor iets te betalen.
Rente of het verhuren voor meer dan de kostprijs voor onderhoud en afschrijving moet stoppen.
Kaders openbreken door gebouwen te realiseren met een oneindige levensduur in de oude dorps- en stadskernen. Dit wordt gezien als beleggen in grond. Je kunt geen eigenaar zijn van dit onroerend goed. Dit is het cultureel erfgoed van een land en dit is het onderpand voor de munteenheid
Een kunstwerk als leefomgeving
Als architect werk ik aan ontwerpen van ecologische huizen. Ik bouw mijn eigen ontwerpen zelf en met de opgedane ervaring verbeter ik vervolgens het ontwerp. De ervaring van het voortdurend heen en weer bewegen tussen de kleinste details en het ontwerp als geheel en dit steeds in de context van esthetiek en duurzaamheid. Dit is een vaardigheid die ik nu toepas op een ontwerp voor een duurzame samenleving. Veel overheids rapporten zijn slechts een eerste aanzet voor de globale randvoorwaarden van een dergelijke samenleving. Een goed ontwerp maken is belachelijk veel werk. Mijn motivatie om hier toch aan te beginnen is duidelijk. Als we niets doen zitten we dadelijk allemaal in een wereld die is vormgegeven door Klaus en Bill. Je kunt je aanmelden op www.weforum.org en dan heb je toegang tot al de plannen en je ontvangt hun nieuwsbrief. Als je technocraten een plan laat maken, dan krijg je een soort Ikea oplossing. Ik ben veel meer op zoek naar iets met diepgang. Iets waar je wat bij voelt en waar je door uitgedaagd wordt. Je leefomgeving zou veel meer een soort handgemaakt kunstwerk moeten zijn, dan iets wat anoniem is en industrieel geproduceerd.
Zelf voel ik mij een artiest tussen de techneuten en ik voel me vervolgens techneut als ik me onder artiesten begeef. Doordat ik al 30 jaar ondernemer ben heb ik feeling met iets opzetten wat geld moet opleveren. Het lastige is de overstap van een wegwerpmaatschappij naar een duurzame maatschappij. Alle verdienmodellen zijn gebaseerd op groei en dingen weggooien. Niemand heeft er nog geld , dus het goedkoopste is al snel het meest verkocht. Hieronder volgen de eerste ideeën voor deze overstap. Iets moet gewoon rendabel zijn, dat is duidelijk. Idealisme is mooi, maar uiteindelijk ben je bij bijvoorbeeld socialisme door andermans geld heen, zei Margret Thatcher ooit. Ditzelfde geldt voor een tweedehands winkel. Dat lijkt in orde , maar het principe van spullen voor weinig geld is gedeeltelijk gebaseerd op een wegwerpmaatschappij. In de toekomst van Ristrilin zijn er geen spullen die weinig kosten. Alles heeft een ‘antiekwinkel kwaliteit’ en dit heeft een blijvende waarde. De eerste hobbel is, wie gaat de eerste duurzame producten kopen? Die zijn veel duurder dan wat je gewend bent. De opzet van de coöperatie speelt hierbij een belangrijke rol. Door blijvende waarde te zien als mogelijkheid om te investeren, kan de cirkel worden doorbroken.
Verder heb ik de nodige ervaring met de opstart van ecodorpen. Men loopt hier volledig vast in het onvermogen van een democratie om zichzelf vorm te geven. een beetje het kip of ei dilemma. Je zult moeten beginnen met een ontwerp dat in staat is om een democratie voort te brengen. Een democratie is niet nodig om een goed plan te ontwerpen. Als alle deelnemers zich in het plan kunnen vinden is er een goede basis. Mensen die een probleem hebben met het plan zijn vrij om met hun eigen plan te komen. Vervolgens kan iedere bewoner zich aansluiten bij de maatschappijvorm, ecodorp of coöperatie die het beste voelt. Ik hoop dat er op deze manier meerdere modellen voor een alternatieve samenleveving worden bedacht. Een model met voldoende deelnemers kan starten en modellen die in praktijk niet goed werken worden opgeheven. De deelnemers kunnen dan kiezen voor een meer succesvolle variant. Het zou goed kunnen dat er meerdere modellen zijn in één Ecoregio.
Divers en flexibel, met een solide basis
De uitdaging van Ristrilin is voor mij om net genoeg te regelen en te bedenken zodat deze mini samenleving een voldoende stevige draagstructuur en fundering heeft. Vervolgens is diversiteit en flexibiliteit belangrijk om het geheel leefbaar te houden. Ik wil dus heel veel dingen niet regelen. Er is geen algemene belasting bijvoorbeeld. Er is ook niet echt een overheid. De Coronacrisis heeft pijnlijk duidelijk gemaakt hoe gevaarlijk een overheid is. Het zou natuurlijk prima kunnen dat er Ecoregio’s zijn die wel kiezen voor een overheid. Toch vind ik dat, alleen al omdat het niet bestaat, een samenleving zonder leiding moet worden uitgeprobeerd. Stel je voor; Nooit meer mannen met stropdassen. Ik geloof in de symboolwerking van de stropdas. Zie dit attribuut als een soort leiband waar de desbetreffende persoon mee onder controle wordt gehouden. Wie trekt er nu werkelijk aan al deze dassen? Mag ik voorstellen om de stropdas gewoon te verbieden? Prins Claus ging onsmet een symbolisch gebaar voor. Wees eerlijk, Je kunt altijd vragen aan Hugo en Mark om in te grijpen in het geval van een crisis. We zullen ons wel moeten voorbereiden op allerlei vormen van sabotage, want de stropdasclub zit helemaal niet op dit soort experimenten te wachten.
In bepaalde gevallen wil ik met Ristrilin het tegenovergestelde proberen van de trend, die nu in de maatschappij zichtbaar is. Ik ben bijvoorbeeld een fel tegenstander van een basisinkomen. Het Corona-infuus lijkt een opmaat te zijn voor dit helicoptergeld. Voor Ristrilin wil ik zelfs nog een stap verder gaan. Iedereen is ondernemer en niemand heeft dus zelfs een vast inkomen. Het doel is om een ambtenaren mentaliteit te vermijden. Verder wil ik voorstellen om bijna niets vast te leggen. Het enige wat echt vastligt zijn regels voor het economisch verkeer. De statuten vormen een soort grondwet en als er geschillen zijn dan worden die per geval bekeken. In de grote maatschappij kun je anoniem de hufter uithangen. Je bent alleen begrensd door de wet en zelfs dat is nog maar de vraag. In een Ecoregio ben je niet anoniem en in principe kun je doen waar je zin in hebt, zolang dit niet ten koste gaat van iets of iemand. In de meeste gevallen is de grens zelfs voor ieder kind duidelijk. Er is wel een lastig probleem op het moment dat je te maken krijgt met een psychopaat. Wat doe je met iemand die niet in staat is om grenzen van anderen te respecteren en verder geen enkele vorm van geweten heeft? De enige verdediging is in ieder geval het onder de aandacht brengen dat dit soort mensen bestaat. Ik ga ervan uit dat psychopaten een Ecoregio zullen mijden. Verder wil ik voorkomen dat individuen macht hebben en er moet aan een onafhankelijke nieuwsvoorziening gewerkt worden. Een belangrijk onderdeel van het nieuws is simpelweg ‘objectieve data’. De bewoners moeten weten hoe het gaat in de regio.
Minder regels, minder onnodige kosten
Ik stel voor om politie, ambulance en legerachtige taken onder te brengen bij de brandweer. Verder is er geen regelgeving. Regelgeving hangt samen met het voorkomen van schade of problemen. Het gevolg van regelgeving is alleen meer problemen dan deze ooit kan voorkomen. Het wordt net zoiets als recyclen. Weggooien is ok, want het wordt gerecycled. Als alles is geregeld, denkt niemand meer zelf na en neemt niemand meer zelf verantwoordelijkheid. Schade is geen probleem, want je bent verzekerd. Daarna vliegen de duizenden euro’s voor reparaties je om de oren om nog maar te zwijgen van alle kosten voor verzekeringsexperts, verzekeringskantoren, politierapporten en rechtszaken. Dit moet uiteindelijk allemaal betaald worden. Als er politie nodig is in de Ecoregio, dan kunnen we er beter helemaal mee stoppen.
Iedereen loopt ongeveer dezelfde risico’s. Toch is dit nogal een heikel punt. Ik vind het bijvoorbeeld niet meer in verhouding als je een autoverzekering nodig hebt omdat andere auto’s duur zijn en makkelijk te beschadigen. Het is in theorie mogelijk om een auto te ontwerpen die niet kapot te krijgen is. Henry Fords Hemp car bijvoorbeeld. Zie Youtube voor iemand die met een moker op een kofferdeksel beukt, zonder zichtbaar effect. Als je ervoor kiest om in een auto te rijden waarop ieder krasje een probleem is, dan is dat jouw keuze.
Als je vervolgens de maximumsnelheid omlaag brengt is het risico op zwaar letsel ook aanzienlijk minder. Vervolgens is het maar de vraag hoe duur een eventueel gebroken been nu echt is als dit wordt verzorgd in een lokaal ziekenhuis met artsen die verder ook weinig kosten hebben. Alles is duur omdat alles duur is in onze samenleving. In een Ecoregio kun je andere accenten leggen. Veel meer ruimte en tijd voor cultuur en ontspanning bijvoorbeeld. Je kunt samen kijken voor andere bezigheden als iemand na een ongeluk niet meer hetzelfde werk kan doen.
Het is niet zo dat je domweg pech hebt als je ongezond bent. Er zijn natuurlijk wel uitzonderingen, maar meestal zijn gezondheid en levensstijl een geheel. Naar mijn mening moet je niet aan een chemokuur beginnen. De naam alleen al. De grote verrassing gaat worden of de gezondheid van de inwoners aanzienlijk verbetert als men niets meer in de supermarkt koopt, goed water drinkt, veel buiten is en leuke dingen doet. Als je hier vervolgens gezondheidszorg zonder pillen aan toevoegt, weet ik zeker dat er 90% minder chronische zieke mensen zijn. Vitale mensen zijn bovendien veel productiever en tot op een hogere leeftijd. Tel uit je winst als mini samenleving. Die loopt in de miljoenen.
We zullen ook na moeten denken over bewoners die niet in staat zijn om eigen ondernemer te zijn. In praktijk vraag ik me af of dit echt een probleem is. Omdat in een Ecoregio alles zelf gedaan wordt is er heel veel werk te doen. Waar je in de rest van de maatschappij ziet dat mensen letterlijk overbodig worden, zal in een Ecoregio het tegenovergestelde gebeuren. We zullen iedereen juist hard nodig hebben. Er ontstaat een dynamiek van zelfvoorziening en autonomie op individueel vlak, maar tegelijkertijd helpt iedereen elkaar. Ik stel voor om een vast uurtarief te hanteren ongeacht wat iemand doet. Het is belangrijk dat ieder individu zich op een bepaalde manier gewaardeerd voelt en dat men het gevoel heeft een onderdeel te zijn van een geheel. Er is wel marktwerking. Iemand die kwaliteit levert in weinig tijd zal meer werk hebben. Iemand die er een puinhoop van maakt krijgt waarschijnlijk niet zijn uren betaald.
Niemand is de baas
Het is voor mij absoluut essentieel dat er geen leiding is. Niemand is de baas en niemand kan iemand anders vertellen wat hij/zij moet doen. Er is wel hierarchie van vaardigheid en voorkeur. Dit betekent dat er wel een soort informele leidinggevende zou kunnen zijn. Er is het risico dat er rond dit soort figuren clubjes ontstaan die zichzelf privileges toe eigenen. ‘Animal farm’ is daarvan een voorbeeld, of politiek in het algemeen? Het vormen van clubjes is op zich een goede zaak en als een Ecoregio groot genoeg is worden clubjes niet dominant. Privileges of voorrang is een lastiger punt. discriminatie komt hier ook om de hoek kijken.
De grote vraag is hoeveel uur iedereen moet werken om de coöperatie te laten functioneren. Het zou me niet verbazen als dit met de hulp van moderne inzichten en technieken, maar een uur of 4 per dag is. In de zomer iets meer en in de winter misschien wat minder. We gaan bepaald niet terug naar de middeleeuwen. In de rest van de tijd kan worden gewerkt aan wat je ‘bloei’ zou kunnen noemen. Denk aan de Italiaanse renaissance in de 16e eeuw. De afgelopen 20 jaar ben ik van hightech architect omgezwaaid naar een fel anti-modernistisch standpunt. Minder is meer in het modernisme en vervolgens is niets alles. Modernisme is voor mij de afwezigheid van cultuur. Dit is vloeken in de architectenkerk. Ik weet hoe makkelijk het is om als architect af te glijden in modernisme als je met de computer werkt. Ik weet ook hoeveel werk het is om mooie details te ontwerpen die vervolgens maakbaar moeten zijn. Gek genoeg is zoiets ook van toepassing op een moderne maatschappij. Dit is ook een beetje de aversie die ik voel bij de visie van het World Economic Forum. Het is duurzaam, maar hard, steriel, anoniem en a-cultureel.
Voor mijn project Ristrilin. Ga ik ervan uit dat in deze regio 50.000 mensen wonen en dat er maar één coöperatie is die het dagelijks leven mogelijk maakt. Deze coöperatie vervangt in wezen de lokale overheid. Dit werk ik in een andere tekst verder uit. Een belangrijk verschil is dat het dagelijks bestuur van de coöperatie geen macht heeft. Het bestuur faciliteert, administreert en signaleert. Het bestuur wordt tot het absolute minimum gereduceerd. Binnen de coöperatie is er ook sprake van kleinere bedrijven, waarbinnen verschillende bewoners samen werken om een complexer product te realiseren. Iedere bewoner van de regio is in zekere zin ondernemer. Het meest herkenbaar is dit aan het feit dat iedere bewoner meerdere betaalde activiteiten heeft, die bovendien per seizoen verschillend kunnen zijn. Iedere bewoner heeft verschillende vaardigheden en die worden zo effectief mogelijk ingezet.
Terug naar de tekentafel
Over een aantal zaken moet worden nagedacht. Groei is denk ik wel de meest belangrijke. Ik zie een kleine samenleving als een gebouw. Als je hier een ontwerp voor maakt is het aantal gebruikers en bezoekers een belangrijke randvoorwaarde. Een volgende randvoorwaarde is de mogelijkheid om in evenwicht te leven met de plaatselijke voorzieningen. Vooraf wordt dus bepaald wat het gewenste aantal bewoners is. Sommige Regio’s zullen beslissen om stedelijker te zijn dan andere. Voor De regio rond Argentat ga ik uit van maximaal 2 personen per hectare. Voor 50.000 inwoners heb ik het dan over 25.000 hectare Dit is een cirkel met een straal van ongeveer 9 km. Dit is ook een afstand die nog te fietsen is. Ik ga er voor mijn beeld van de toekomst vanuit dat ecoregio’s op een afstand van 20 to 50 km van elkaar liggen. De gebieden tussen de regio’s zijn zoals ik het zie onaangeraakte natuur.
Zeker zo belangrijk is een lokaal betaalmiddel dat crisis bestendig is. Als onderpand voor deze munt stel ik de waardevaste onderdelen van een duurzame maatschappij voor. Onderdelen waarmee een productie gerealiseerd kan worden. Productief vermogen. Denk aan grond, maar dan met een moestuin erop. Als de coöperatie om wat voor reden ook beëindigd wordt, dan wordt dit onderpand verkocht en krijgen alle beleggers hun geld in euro’s terug. Een belegging wordt dus niet meer waard. In theorie is het mogelijk om aandelen op de vrije markt te verkopen aan de hoogste bieder. Deze situatie zou kunnen ontstaan als iemand de regio wil verlaten. Het feit dat deze aandelen iets waard zijn is het gevolg van de gemeenschappelijke inspanning van de hele regio. Het kan dus niet zo zijn dat een individu daar de vruchten van plukt
Als derde punt wil ik nog het activeren van zoveel mogelijk ‘handen’ noemen. In het ontwerp van de coöperatie is ingebouwd dat er heel veel kleine producenten mee kunnen doen. Het feit dat ze iets produceren is ook een onderpand voor de lokale munt, mits ze accepteren dat deze productie in de lokale munt (frey) kan worden gekocht. Er moet worden bijgehouden of mensen daadwerkelijk iets produceren. Als de productie zou stoppen, dan heeft dit invloed op de hoeveelheid geld die in omloop is.
Werkelijk duurzaam beleggen
De belegging heeft waarde omdat deze is gekoppeld aan een lokale munteenheid. Bovendien is de belegging direct gekoppeld aan productie van bijvoorbeeld voedsel. Je kunt dus met de lokale munt altijd iets kopen. Doordat je investeert in de productiemiddelen van een mini economie, kunnen mensen die geen eigen vermogen hebben, maar wel kennis en vaardigheden, een kans krijgen om een productie te starten. Door deze productie te verkopen aan de aandeelhouders worden de gebruikers van het land nu ook aandeelhouder. Alles draait bij mij om kwaliteit en effectiviteit speelt daarbij een belangrijke rol.
Omdat wij een plek moeten veroveren in de echte wereld hebben we euro’s nodig. Hiervoor koopt de coöperatie grond en machines en andere waardevaste zaken om een productie op te starten. Daarna zou het geheel kunnen functioneren zonder Euro’s. Het houdt zichzelf in stand, alsof het een groot levend wezen is. Vervolgens is het een goed idee om binnen de regio een specialisatie te ontwikkelen die een logisch gevolg is van de lokale omstandigheden. Met deze specialisatie en alles waarvan er een zeker overschot is kan uitwisseling worden opgezet met andere regio’s
De gebruiker van de grond, het gebouw of de materialen betaalt alleen voor onderhoud. Dit onderhoud heeft behoud van waarde tot doel. Of beter gezegd het behoud van de mogelijkheid om de productie op een effectieve manier in stand te houden.
De dikke leien voor een traditioneel dak hebben een oneindige levensduur. Deze leien hebben geen waarde als je ze op een hoop gooit. Als je de leien gebruikt voor een dak van een huis en dit huis kun je vervolgens huren, dan ontstaat er een economisch model. Ditzelfde geldt voor een stuk grond. Er ontstaat pas werkelijke waarde als de grond gebruikt wordt voor een moestuin en je kunt de producten vervolgens kopen.
Denk ook aan machines die goed te onderhouden zijn en daardoor een oneindige levensduur hebben. De gebuiker zorgt alleen voor het onderhoud en de productie. Zonder productie van eerste levensbehoeften kan niemand iets kopen en de investering is daarmee waardeloos geworden. Net zo waardeloos als goud, puur door het feit dat je goud niet kunt eten. Zelfs als je goud zou kunnen eten, dan is het op na verloop van tijd. Alles draait om behoud van productie en daar horen ook vakbekwame mensen bij. Het geheel van spullen dat nodig is voor het winnen en opslaan voor zaden is een goede belegging. De kracht van de natuur doet vervolgens het werk.
Het doel van de coöperatie is om de cirkel van onze wegwerpmaatschappij te doorbreken. Twee elementen zijn belangrijk. Behoud van waarde en de continuiteit waarborgen van de productie en opslag van zaken in hoeveelheden waar lokaal behoefte aan is. Je zult begrijpen dat machines in dit model een stuk degelijker zijn dan wat we nu om ons heen zien. Het is niet ondenkbaar dat deze machines 4 keer duurder zijn.
Belangrijk verder is dat er in de coöperatie geen ‘kapitalistiche’ marktwerking is. In het huidige model draait alles om het verdienen van geld, tenkoste van de natuur en de kwaliteit. Iedere coöperatie is vrij om een eigen evenwicht te vinden tussen kwaliteit en de hoeveelheid moeite die nodig is om deze kwaliteit te bereiken. Het gebruik van gif is voor mij uitgesloten. Vervolgens wil ik voorstellen om op 90% te gaan zitten van een soort theoretische maximale kwaliteit.
Het principe van geld met geld verdienen is niet de bedoeling. Wel kun je in het geval van handel een compensatie vragen voor risico’s die je loopt of in het geval van verhuur voor het onderhoud. Als je vindt dat geld met geld verdienen een prima idee is , dan ben je vrij om dit buiten de coöperatie te doen. Je winst is dan een compensatie voor de risico’s. Reken maar dat je alles kwijt kunt raken in Euroland. Binnen de coöperatie is alles gericht op waardevastheid en continuiteit.
Het andere uiterste van de schaal is het vrijwilligerswerk. Als je een kleine economie kapot wil maken dan moet je voor niets gaan werken. Het zou kunnen functioneren als iedereen voor niets werkt. De coöperatie wordt dan een soort commune. Je ontneemt daardoor mensen de motivatie om hard te werken. Als iemand een maand erg hard werkt, kan deze persoon vervolgens een tijd minder doen, of reserves opbouwen. Iedereen is vrij natuurlijk om in een commune te gaan wonen. Ik doe er niet aan mee.
Er is niets mis met het maken van winst door de coöperatie. Dit moet alleen iedereen ten goede komen, maar nog belangrijker; het moet niet ten koste gaan van iets. Effectiviteit is een belangrijke motor voor welvaart en bloei.
Een deel van de aandelen kan worden omgezet in een lokale munteenheid. De hoeveelheid geld moeten worden afgestemd op de productie en op het aantal deelnemers. Verder speelt het welvaartsniveau van de deelnemers een rol. Je kunt hier gevoelsmatig mee spelen door de 3 variabelen naar bijna 0 te laten gaan, of juist heel groot te maken. Miljoenen in omloop hebben en 3 komkommers in de winkel is geen goed evenwicht. Omgekeerd werkt het ook niet als je een tientje in omloop hebt en duizend komkommers in de winkel hebt liggen. Het belangrijkste is dat het bestuur van de coöperatie controle heeft over de hoeveelheid geld die in omloop is.
De basis voor uitwisseling van uren en goederen is een boekje met 11 pagina’s. Dit boekje heeft de maat van een portemonee en is handgemaakt.Iedere bewoner van een Ecoregio heeft een dergelijk boekje.
Als je iemand 100 Frey wilt betalen komt in jouw boekje -100 en in het boekje van de ander +100 Beide bedragen zijn voorzien van 2 namen en een datum.
Als een blad vol is doe je het in een verzamelmap die je thuis hebt. Verder maak je een foto/kopie van ieder blad als backup. In deze transparante versie is dus jou saldo zichtbaar voor iemand aan wie je iets verkoopt. Als dit op weerstand stuit zou je ook kunnen werken met een apart blad voor transacties en daarna moet je zelf je totaalsaldo bijwerken. Het doel is dat iedere transactie terug te vinden is en dat de totale hoeveelheid geld in omloop bekend is.
Ik wil voorkomen dat het hele systeem niet meer werkt als er een stroomstoring is en verder wil ik geen mobiel of andere kwetsbare technologie gebruiken. Verder is het niet mogelijk om geld te stelen of te vervalsen. Voor kleine bedragen komt er wel muntgeld. Oppotten van geld is niet de bedoeling. Reserves bouw je op in aandelen of privé assets.
De gedekte munt is de Frey en hiervan kun je alleen een postief saldo hebben. Het maximum saldo wordt ieder jaar vastgesteld en hierboven wordt een belastingtarief toegepast. De percentages hangen af van de kosten die de cooperatie moet maken om het geheel te laten functioneren. De aandelen in de cooperatie heten ‘francs’.
Naast de Franc en de Frey. Heb je een saldo voor Euro’s, 10 Frey vertegenwoordigt een waarde van 2 liter diesel . uurtarief van ongeveer 40 euro. De waarde van de euro is bewust vrij laag. Het loont om te gaan werken. De wisselkoersen tussen aandelen, euro’s en Francs hangen van de markt af. Het is niet ondenkbaar dat de euro niet meer bestaat of niets meer waard is over 5 jaar. Tegen die tijd is er misschien een wereldmunt. De wisselkoers hangt af van de behoefte binnen de cooperatie om goederen van buiten in te kopen.
1 Frey
2 Franc Aandelen in de cooperatie (in balans met assets van de cooperatie)
3 Euro of wereldmunteenheid
Assets die gebruikt worden door de cooperatie, maar privé worden onderhouden hebben een boekwaarde die genoteerd staat op blad 5.
Een asset is een middel met economische waarde dat een persoon, bedrijf of land bezit of controleert in de verwachting dat het een toekomstig voordeel zal opleveren. Activa staan op de balans van een onderneming en worden gekocht of gecreëerd om de waarde van een onderneming te verhogen of de activiteiten van de onderneming ten goede te komen.
Er is voor kleine bedragen een beperkte hoeveelheid muntgeld. Iedere 3 maanden /seizoen wordt het saldo van de 5 pagina’s en het saldo van het muntgeld in de centrale boekhouding opgenomen. Alle saldo’s samen moeten dan overeenkomen met de hoeveelheid gedekt geld die in omloop is. Deze hoeveelheid is exact bekend. Als dit teveel af gaat wijken omdat men sjoemelt, dan komt er een boekhouder die handmatig alle transactie met 2 handtekeningen in de privé saldo’s verwerkt. Dit salaris is een beetje weggegooid geld, maar ik kan niet inschatten hoe eerlijk mensen zijn.
Tussen 2 ecoregio’s zou een dergelijk systeem met 5 saldo’s ook kunnen werken. Het streven moet dan wel zo zijn om de balans zoveel mogelijk op 0 te houden.
Via handel of toerisme kan de regio euro’s ontvangen. De handel met de wereld buiten de ecoregio’s verloopt dan in Euro’s. Een Ecoregio functioneert als bedrijf binnen het land waar die gevestigd is en zal over de winst in euro’s belasting betalen. De Ecoregio regelt alle onderhoud van wegen , verzekeringen en sociale voorzieningen zelf. Het zou kunnen zijn dat dit in praktijk een wereld belasting gaat worden. Ik heb alleen geen enkel vertrouwen meer in deze instanties.
Bestuur / Economie
Er is eigenlijk maar één probleem en dat is de overheid. Alle problemen hadden 30 jaar geleden al kunnen zijn opgelost. Dit vraagt alleen een inspanning en verantwoordelijkheid van de bevolking. Om goede keuzes te maken is een goed onderbouwd verhaal nodig en alternatieven zodat we kunnen kiezen.
De overheid is hierin niet geslaagd. Het bedrijfsleven verkoopt graag dingen die ze op de plank hebben liggen. De politiek wordt ‘geadviseerd’ door het bedrijfsleven. Er ontstaan hierdoor de meest kromme oplossingen die aan de bevolking als duurzaam verkocht worden.
Het corona schandaal maakt pijnlijk duidelijk hoe kwetsbaar wij zijn geworden door zo ongeveer alles uit te besteden aan mensen die wij niet kennen, met andere belangen.
Wat zou er gebeuren als je geen regels meer hebt? Iedereen wordt persoonlijk aansprakelijk en dan vooral de top van het bedrijfsleven. Ook ‘experts’ , wetenschappers en journalisten worden aansprakelijk. Dit betekent dat je je zult moeten verantwoorden als je betrokken bent bij het veroorzaken van een puinhoop.
er is een vorm van dagelijks bestuur. Er is geen overheid. Het bestuur kan niets veranderen en heeft geen enkele vorm van macht. Er is een absoluut minimum aan regels
marktwerking is nodig, maar binnen een ethisch en ecologisch kader
effectiviteit niet uit het oog verliezen
Hoe bepaal je het nut van mooie details
georgia guidestones. voorkom dat een groot deel van de bevolking niets productiefs voor de samenleving doet
en zelfs tegenwerkt door regels en formulieren
Geld met geld verdienen. moet niet worden aangemoedigd.
Je verdient geld met vaardigheden
Ik kan niet anders dan constateren dat het vernuft waarmee we onze maatschappij hebben vormgegeven volledig in het niet valt bij het technologisch vernuft dat we in de laatste 100 jaar hebben ontwikkeld.
Ik ben overigens een fel tegenstander van technologie, daarover meer in een ander hoofdstuk.
Grond is niet in eigendom
familie lijnen zijn de basis
Er is kennelijk een allesomvattend plan, zonder dat wij daarvan op de hoogte zijn
Wat is nu de echte agenda?
Als we geen alternatief hebben voor deze agenda is er niet veel te kiezen. Een goed alternatief opzetten vraagt veel tijd en je gaat niet een put graven als je huis in brand staat.
Wij zijn het niet meer gewend om de dingen zelf te regelen. We hebben alles overgedragen aan de overheid.
Een democratie is alleen geschikt om een goedlopende winkel te beheren. Op het moment dat de winkel verlies draait door wanbeheer, dan snapt iedereen dat degenen die dit veroorzaakt hebben het probleem niet op kunnen lossen. Met hoeveel stemmen zij de verkiezingen hebben gewonnen draagt weinig bij aan deze oplossing.
De enige werkelijke oplossing is lokale autonomie en zelfbestuur. Verder stem je op voorstellen en niet op personen. Een directe democratie kan alleen functioneren zonder politiek. Het dagelijks bestuur kan er geen eigen ideeën op nahouden. Het bestuur wordt gevormd door onkreukbare grijze muizen zonder enige vorm van ambitie. Het doel is administreren, faciliteren en signaleren van problemen. Daarna kan de bevolking anoniem met oplossingen komen voor de problemen en hierover wordt dan openbaar gestemd. Er is nooit een situatie van ‘tegenstemmen’ Je stemt voor iets. Als er een probleem wordt geconstateerd is er een aantal voorstellen. Eén van de voorstellen is ‘niets doen’. Om te begrijpen waarover gestemd wordt zijn onafhankelijke en voor iedereen te snappen data belangrijk. Verder moet voor de stemming iedereen anoniem voor en nadelen van verschillende voorstellen kunnen noemen. Je stemt dan op een voorstel inclusief een overzicht van alle mogelijke gevolgen. Door dit binnen de schaal van een Ecoregio te doen blijft het allemaal overzichtelijk. Ik zie veel mogelijkheden voor samenwerking en uitwisseling tussen ecoregio’s in de wereld. Verder ben ik op zich niet tegen een wereldmunteenheid. Op het moment dat dit allemaal digitaal wordt en op een smartfoon. Dan haak ik af. Verder zie ik ook het voordeel van een organisatie die op wereldniveau functioneert. De vraag is hoeveel macht deze club krijgt en of je die moet laten sponsoren door rijke lui.
Ik zie maar een heel beperkte rol voor een land in de toekomst. Ik stel voor om zo ongeveer alles binnen de eco regio te regelen, zoals belastingen, werkloosheid en zorg voor ouderen. Iedere Ecoregio is opgedeeld in Oikoi die zelfvoorzienend zijn. Iedere Oikos bestaat vervolgens weer uit individuele huishoudens, die ook allemaal een zelfvoorzienend karakter hebben.
De steden en dan vooral de stadscentra spelen een belangrijke rol bij culturele evenementen. Verder vind je hier gespecialiseerde winkels en alles is gericht op toerisme en korte verhuur van appartementen. 80% van de mensen woont in de toekomst op het platteland en men gaat regelmatig een paar dagen naar de stad als luxe vakantie en comnineert dit met inkopen. De waarde van al het onroerend goed zou het onderpand kunnen zijn voor de lokale munt. Een stad is dan ook een soort cooperatie. De eco regio’s rond de steden zouden de aandeelhouders kunnen zijn. In een crisis situatie heeft een stad geen enkel bestaansrecht. De stad zal worden onderhouden door de mensen die bereid zijn om te investeren in de stad. De steden zullen zich daarom moeten gaan specialiseren in de zaken die ontbreken op het platteland. In een gezonde stuatie zijn de cooperaties in de Ecoregio’s de vorsten van de toekomst. De hele maatschappij gaat wat mij betreft ondersteboven. De bankiers die verder geen vaardigheden hebben behalve liegen en bedriegen, zullen de armen zijn in dit model. De duizenden cooperaties zijn de enigen die onroerendgoed ‘bezitten’. De bewoners zijn de aandeelhouders. Het is goed mogelijk dat in sommige Ecoregio’s grote bedrijven gevestigd zijn. Deze hebben dan ook weer de structuur van een cooperatie en de werknemers zijn aandeelhouder. Voor het fenomeen ‘buitenwijk’ zie ik geen toekomst en ik hoop dat we plekken als de Bijlmer na verloop van tijd slopen. Net als de Vinex kankergezwellen.
In een Eco regio of cooperatie is niemand de baas. De enige gelaagdheid is een hierarchie van competentie. In de huidige politiek hebben de minst competente mensen de leiding. Het lijkt me duidelijk dat we daar niet mee door moeten gaan. Voorkomen moet worden dat leidinggevenden dit vanuit een soort onzichtbare torenkamer doen. Alles , maar dan ook alles is openbaar voor de bewoners van een Ecoregio.
Bedenk je dat dit situatie over 100 jaar is. Hoe we daar komen is een andere puzzel. Vraag je nu vooral af of je in een dergelijke samenleving zou willen wonen. Wat voor rol zou je hierin willen spelen? Er zijn nog heel veel vragen. De rol van Telecom bedrijven, media, farma, high tech. Ik zie een soort splitsing tussen 20 grote wereld steden en de rest. Grootschalige industrie en mijnbouw zal het domein van deze steden blijven. Ga er van uit dat er veel minder mensen zijn op aarde over 100 jaar. Ik denk zelfs 90% minder.
Misschien denk je nu dat het belachelijk is om op deze schaal te denken. Het World Economic Forum maakt plannen op deze schaal en zonder alternatief wordt het dit plan. Heb je enig idee wat ons boven het hoofd hangt? George Orwell heeft behoorlijk accurate voorspellingen gedaan, die zich nu aan het ontvouwen zijn.
Het idee van Ristrilin is om de hele wereld als een soort fractal te bekijken en ieder niveau heeft een zekere autonomie. Vervolgens is ieder niveau een kopie van het onderliggend niveau. Dit betekent dat Eco regio’s functioneren alsof het individuen zijn. Met een eigen karakter en een zekere specialisatie die iedere regio uniek maakt.
Het principe van een fractal maakt het geheel toegankelijk voor het individu, omdat de principes voortdurend en op ieder niveau, hetzelfde zijn. Je kunt beginnen met een zeker autonomie in je eigen gedachten. In wat voor soort regio zou je vervolgens willen wonen?
Het belangrijkste obstakel voor de opstart van een Ecoregio is de huisvesting. In praktijk zijn er nauwelijks terreinen te koop en als je een terrein hebt is het erg lastig om vaklieden te vinden die je huisje willen bouwen en vervolgens vragen ze enorme bedragen. De oplossing zit voor mij in het zelfbouwen van een verplaatsbaar huisje. Als je geen ervaring hebt en je gaat improviseren, dan kom je niet ver. Als je met een ikea achtig bouwplan kunt starten en bovendien geholpen wordt als je er niet uitkomt. Dan is het een ander verhaal.
Mijn motivatie voor het opstarten van OikosLibre is het toegankelijk maken van een eenvoudiger en meer ongedwongen wereld. Libre staat naast ‘vrij’ in het frans ook voor los, onbelemmerd, beschikbaar en toegankelijk voor iedereen. Vrij van schuld, vrij van gif. We werken aan een OikosLibre, een vrij thuis. Een Oikos is voor mij de omgeving waar je 90% van de tijd bent. Als alles lokaler en kleinschaliger wordt is de kwaliteit van jou Oikos belangrijk en alles wat je leuk vindt zou er moeten gebeuren. Een behoorlijk aantal Oikoi vormen samen een Ecoregio. De Ecoregio’s staan weer in contact met andere Ecoregio’s die net zo goed in het buitenland kunnen zijn.
Ik heb 2 verplaatsbare huisjes ontworpen. Jade en Carnelian. http://www.oikoslibre.org/jade.pdf http://www.oikoslibre.org/carnelian.pdf Het doel is zelfbouwers vinden.
Door te letten op kwaliteit en het voorkomen van slechte kopieën wil ik een soort garantie geven en een zekere duurzaamheid en waardevastheid garanderen. Verder is het zo dat de openingen en andere uitrusting in de huisjes dezelfde maat krijgen en dat onderdelen daardoor uitgewisseld kunnen worden. Vervolgens wil ik op zoek gaan naar investeerders die beleggen in de materialen. Als de bouwer een gecertificeerde versie bouwt is dit een waardevaste belegging. Op deze manier wordt het hele verhaal ook toegankelijk voor pioniers zonder budget.
Een aantal huisjes is beschikbaar voor gebruik door de investeerders. Rente wordt niet geboden. Wie geld met geld wil verdienen doet dat maar op de beurs. Ook kunnen de investeerders bijvoorbeeld voor ‘materiaal aandelen’ groenten kopen uit de tuinen rond de huisjes. De huisjes worden zo langzaam eigendom van de bewoners.
Je kunt natuurlijk ook helemaal je eigen huisje verzinnen. Het is misschien handig om het huisje te voorzien van zeecontainer bevestigings punten. Iedere vrachtwagen kan dan je huisje meenemen. Let wel op de hoogte. 3m is zo ongeveer het maximum voor de totale hoogte van je bouwwerk. Je kunt ook het huisje op een trailer bouwen. Het grootste probleem is dan het gewicht. In praktijk kun je alleen met lichte materialen werken en verder is de ideale plek voor een grote opening het midden. Daar zitten bij een trailer de wielen. Als je een huisje niet iedere paar maanden gaat verplaatsen zou ik het op prefab betonvoetjes zetten. Met een systeem van een autokrik en uitschuifbare poten kun je het geheel op een aanhanger of vrachtwagen krijgen zonder kraan.
De kreet ‘radicale regionalisering’ spreekt me aan. https://www.degrotetransitie.nl/actueel/2019/mondiaal-gesleep-naar-radicale-regionalisering/
Mijn versie van radicaal is dat ik geen toestemming meer ga vragen aan ambtenaren en dat ik ook niet om subsidie ga leuren. Voor mij is de overheid het probleem. Ik wil zelfs beweren dat de overheid het enige probleem is. In mijn opstarttijd, 30 jaar geleden, voelde ik mij verbonden met de kleine aarde en de 12 ambachten. Hier in Frankrijk ben ik betrokken bij een aantal ecodorpen die maar niet van de grond komen. Daarom ben ik de oplossing op de schaal van een kleine regio gaan zoeken. Je zit dan minder opelkaar. Verder ben je vrij om de ruimte te vinden om op te starten zonder dat je daarvoor toestemming nodig hebt.
Begrijp me niet verkeerd. OikosLibre is niet een beweging tegen het bestaande. Het is een beweging die zich parallel ontwikkelt en alles draait om een zo positief en inspirerend mogelijk alternatief te creëren. De overheid praat ons nu een schuldgevoel aan zonder een duidelijke uitweg. Dit grenst aan een soort mentale mishandeling. Er is wel een alternatief en we kunnen morgen beginnen. Als we wachten op toestemming gebeurt er nooit iets. Ik wacht al 30 jaar. We zullen op zoek moeten naar de marges in de maatschappij, waar verandering niet direct op weerstand stuit. Als je een OikosLibre huisje ziet dan hoop ik dat iedereen denkt: Wat leuk! Heel voorzichtig kom ik met de vraag of onze toekomst eigenlijk wel modernistsch vorm moet worden gegeven. Mijn voornaamste inbreng zou zijn dat ik graag een rol wil spelen om huisjes te ontwerpen die qua sfeer aansluiten bij de streek. Het mag best een beetje truttig, iets van Anton Pieck. De huisjes wil ik met elkaar verbinden door een fietsroute. Het geheel moet een toeristische attractie worden en sommige huisjes zijn te huur. Het idee van een Ecoregio is het terugvinden van een lokale culturele identiteit. De huisjes zouden ook compleet begroeid kunnen zijn. Een ecoregio in een buitenwijk van een stad zou natuurlijk best modernistisch kunnen zijn , maar ik begin me zo langzamerhand af te vragen of de mensen hier eigenlijk op zitten te wachten. Er moet veel meer inbreng komen van de bevolking in hoe onze omgeving eruit ziet. Kleine verplaatsbare huisjes zijn die ideale proeftuin voor esthetiek. Zelfbouw is de sleutel naar bijzondere huisjes en als je zelf eigenaar bent dan komt je inspanning jezelf ten goede en je inspireert en motiveert anderen.
Mijn project zou ook in Nederland kunnen werken. Je kiest een regio , gaat samen werken met de boeren, je zet kleine verplaatsbare autonome huisjes op het terrein van de boer. Ik wil alleen wel huisjes met een bepaalde culturele of sculpturale waarde. Standaard Ikea huisjes vind ik helemaal niks. Je zorgt dat de boer en eventuele omwonenden het naar hun zin hebben en gaat aan de slag met kleinschalige landbouw.
Het wordt een soort éénzijdige Green Deal. De overheid moet zich helemaal kapot schamen dat ze na 30 jaar nog steeds met geen enkel duurzaam voorstel zijn gekomen dat echt hout snijdt. Er is heel veel geklets en fake duurzaam. Biomassa centrales zijn het absolute dieptepunt wat dat betreft. In één klap los je het woning probleem op en een deel van de Green Deal is dat de deelnemers de C/10 challenge aangaan. Je deelt je consumptie door 10. In ruil daarvoor ‘neem’ je het recht om niet meer mee te doen en je gaat wonen op een plek waar dat eigenlijk niet mag #ikdoenietmeermee en ‘occupy’ krijgen een heel nieuwe betekenis zo. Absolute randvoorwaarde is dat je er geen rotzooi van maakt. Onder je huisje is een berging of klein atelier. Je hebt een fiets en een auto huur je. Verder is er geen tuin. Het geheel is verplaatsbaar.
Los hiervan kun je in Frankrijk op cursus komen. In mijn atelier staan de huisjes op ware grootte. Verder kan ik basis ontwerpen tegen een uurtarief aanpassen. Ook kan ik je op afstand helpen als je vragen hebt. Verder werk ik graag aan ontwerpen op maat. Het probleem is alleen dat er erg veel werk gaat zitten in het helemaal bouwbaar maken van een klein huisje. Je hebt het dan zomaar over honderden uren. Vandaar dat ik basismodellen verkoop. Verder lijkt het me leuk als meubelmakers of installateurs specifieke onderdelen aanbieden die lastig te maken zijn en een lange levensduur hebben. Het idee is dat de module zelf nooit weggegooid wordt. Misschien moet de gevel na 50 jaar vervangen worden of is het interieur aan renovatie toe. Ik wil de cirkel doorbreken van goedkope wegwerp en meer gaan denken in de sfeer van dingen die je na 100 jaar nog in een antiekwinkel vindt. Met een goed ontwerp en wat begeleiding is ambachtelijke kwaliteit maken ook goed zelf te doen. Als je de helft van de tijd die je nu op internet en voor de tv zit, zou besteden om je handen uit de mouwen te steken, zul je merken dat er heel veel mogelijk is. Bovenalles, bouwen aan je eigen toekomst is gewoon leuk.
Ik ben dit nu allemaal aan het uitwerken en laat mij sturen door de vraag. Ik ga mij richten op het gebied rond Argentat in Frankrijk. Het is het handigste als ik zelf mee kan helpen bij de eerste huisjes en eventuele problemen ter plekke kan oplossen. Later is er wellicht ook in Nederland een markt voor. Ik heb mensen nodig die hun eigen mini huis gaan bouwen. Met name zoek ik dan mensen die hierin door willen groeien en vervolgens anderen kunnen helpen en dan niet alleen met bouwen, maar ook met het opzetten van een moestuin of voedsellandschap. Als je in een soort atelier verband meerdere huisje tegelijk bouwt kan dit een heel leuk centrum voor innovatie worden.
Transport
Reduceren tot 10% door een herontwerp van zo ongeveer alles. Alles lokaal is de basis. Niet zo snel mogelijk , maar zo effectief mogelijk. Het gaat hierbij om het koppelen van vraag en aanbod. Het grenst aan waanzin dat hier in Frankrijk iedere dag de post wordt bezorgd en dit gebeurt in een auto die verder niets anders vervoert. Verder zie je regelmatig koeriersbusjes helemaal naar de meest afgelegen huizen rijden.
Vermijd het slepen met zware dingen. Alles met de fiets, kleinschalig en simpel.
Energie
Over energie is nog heel veel te zeggen. Ik ga even niet in op de situatie in steden. Dit vraagt een andere aanpak. De principes blijven hetzelfde. Benut de zon en veel en veel minder gebruiken.
De hoofdverwarming is de zon. Via zonnecollectoren of buizen wordt water warm gemaakt en daarmee wordt in de zomer de aarde onder het huis verwarmd. In juli begint het opwarmen van de kleivloer in het huis. Deze vloer is 50cm dik en de verwarming begint onderaan. In de winter wordt de bovenlaag van de kleivloer verwarmd. Als de bovenlaag voldoende warm is gaat het systeem weer verder met het verwarmen van de onderkant. De kleimassa en grond onder het huis is een soort warmte accu. Als de zon schijnt, zelfs in de winter, kun je met een behoorlijk oppervlak aan panelen heel veel warm water maken. Het gaat er om dat het overschot tijdelijk wordt opgeslagen.
Op het platteland denk ik dat slimme houtstook de beste optie als aanvulling is. We zullen het houtfornuis opnieuw moeten ontwerpen. Er komt een katalystor in en de schoorsteen wordt voorzien van een electrostatisch roetfilter. De stookruimte is minimaal in afmetingen en er wordt zeer heet gestookt. Het fornuis verwarmd indirect een klei massa en verder wordt alleen gestookt als er ook iets gekookt wordt.
Wat willen we? Onze volledige stijl van leven is gebaseerd op eindeloze beschikbaarheid van energie. Als je maar betaalt.
Ik stel voor om het hele energievraagstuk alleen maar op basis van vervuiling te bekijken en vervolgens te zien als een uitdaging voor ons allemaal.
We gaan eerst 90% minder gebruiken en dan kijken we hoe we de laatste 10% op gaan wekken.
In de ene regio waait het veel en in een andere regio schijnt meer zon. Grotere verbruikers zouden zich moeten vestigen op plekken waar de energie voorhanden is
Hoogspanningsleidingen zijn voor mij een groot vraagteken. Net als gesleep met spullen over de hele aardbol.
Mijn grote voorkeur gaat naar zo lokaal mogelijk en alleen als je het nodig hebt. Zou het acceptabel zijn om in een ecoregio maar 6 uur per dag stroom te hebben? Verder heb je een paar kleine accu’s voor wat lampjes
Dit vraagt een nogal radicaal andere levensstijl. 80 zonnepanelen op je dak alleen maar voor eigen gebruik vind ik volledig onacceptabel.
Voor gemotiveerde pioniers is dit vrij eenvoudig te halen. De vraag is alleen wat het economische verdien model is.
Voor steden is dit lastig
Ik stel een soort laagverbruikcontract voor, waarbij het vermogen dat je aan het net kunt onttrekken variabel is en afgestemd op het aanbod.
Dit is een beetje de situatie van een autonoom huis. Je kunt dan een aantal dingen niet als er te weinig zon is bijvoorbeeld. Pech. Dit lijkt ook een beetje op het leven met de seizoenen. Je eet geen tomaten in de winter
Twee zaken moeten we uitelkaar halen. Warmte energie en electrische energie.
Om alles goed te vergelijken wil ik voorstellen om de eenheid ‘Wcontinu’
te gebruiken. Dit is het verbruik in kWh/jaar gedeeld door het aantal uren in een jaar. Je zult merken dat de warmtebehoefte al snel 1000Wconitu is. dwz. het wordt theoretisch 24 uur per dag gebruikt. De behoefte aan electische energie is beperkt tot 100W continu. Iedere Nederlander verbruikt gemiddeld 700W continu. Dit is inclusief de industrie
Als je zelf 24 uur per dag met een fiets stroom zou opwekken kom je tot 100Wcontinu. Ik gebruik Wcontinu omdat je daar gevoelsmatig iets bij voor kunt stellen. kWh per jaar is vaak een groot en abstract getal. Het aantal Wcontinu is een soort energieportemonnee. Een zonnepaneel levert 20Wcontinu per m2. Dat is even slikken als je met je portemonnee in de energiewinkel staat om 700Wcontinu af te rekenen en je hebt 10m2 zonnepanelen. Een 3mW windturbine levert 750kWcontinu. Genoeg voor ongeveer 1000 personen. Hier betaal je 2 miloen euro voor. Dat is dus 2000 euro per persoon. Bij kleinere windturbines gaat dit bedrag omhoog. Met de kosten van onderhoud is geen rekening gehouden. Je zou ervoor kunnen kiezen om als Eco regio een dergelijke molen neer te zetten en daarnaast de consumptie met een factor 10 te verkleinen. 10.000 personen en één windmolen. Als het niet waait heb je een kleine accu voor wat lampjes en als het waait zet je alles aan wat vermogen vraagt.
Als Ecoregio kun je dit van de bewoners vragen. Leven met de wind, net als leven met de seizoenen. De industrie is rond de molen geplaatst en doet mee in het spel van beschikbare wind. De producten zijn daardoor iets duurder, maar waar een wil is, is een weg.
Je zou in het model van zonnepanelen en 90% reductie ook kunnen kiezen voor 3.5m2 paneel per persoon. Dat klinkt realiseerbaar. Combinaties wind-zon zijn natuurlijk ook mogelijk. alles wordt haalbaar als je 90% bespaart.
Ik leef zelf al 15 jaar zonder electriciteits aansluiting en met de nodige aanpassingen is dat te doen. Ik heb maar 3m2 aan panelen. Als je 70Wcontinu p.p. in je energieportemonnee hebt moet je voor de grap eens op gaan tellen wat het vermogen is van alle apparaten die je gebruikt, maal het aantal uur gebruik per jaar en dan gedeeld door het totaal aantal uur dat er in een jaar zit. Een internet en tv box blijkt ineens heel hoog te scoren met 17Wcontinu, omdat die 24 uur aanstaat.
Het grootste probleem met electra is dat het schadelijk is voor de gezondheid. Vooral bij hoge voltages, maat ook door ‘vuile stroom’ Ik ga hier later verder op in.
Afval
Onder het kopje afval gaat het over alle problematische effecten van onze moderne samenleving. Vervuiling is ook onderdeel van de afval problematiek. De revolutie van draadloos heeft ook een enorme vervuiling met zich mee gebracht. De industrie ,met de politiek aan een lijntje, zegt natuurlijk dat er niets aan de hand is. Eind jaren 90 begonnen de vliegtuigen ineens sporen achter te laten. Een ‘condens’streep in de lucht van duizenden kilometers reken ik ook tot vervuiling. Reken maar dat kunstmatige wolken invloed op het klimaat hebben
Voorkom recyclen. Dit kan resulteren in een houding bij de consument om door te gaan met alles weggooien. Het wordt immers gerecycled.
Reductie, daar gaat het om. Niet een beetje, maar gewoon met 90%
Levensduur maximaal en aantal gebruikers maximaal: huur bijvoorbeeld een kwaliteitsboormachine. Inplaats van dat iedereen zelf een aabieding bij de Gamma koopt.
We zullen terug moeten naar de tekentafel, Tijdloze ontwerpen die onderdeel zijn van een cultuur en slimme tijdelijke oplossingen, die er niet als bouwkeet of vakantiehuisje uitzien. Dit geldt voor gebouwen , maar ook voor meubels en zelfs voor auto’s zou je een scheiding kunnen maken tussen gebruiksvoertuigen en Erfgoed
Erfgoed : Onderhoud/Renovatie/Restauratie/cultuur/ identiteit
Flexibel: Hergebruik/demontage/verplaatsbaar/modules
Recyclage met een zo lang mogelijke cyclus. Vermenging en lijmen van materialen vermijden.
Composteren is een optie bij bijvoorbeeld weggooiverpakkingen. Er is een risico met chemische zooi die ons verkocht wordt als compostabel, dat we er later achter komen dat er toch iets over het hoofd is gezien. Ik ben wetenschappers gaan zien als grote kinderen in de rol van tovenaarsleerling. Als je van toeten nog blazen weet mag je best wat rommelen met chemicaliën in een schuurtje. Je brouwsels vervolgens met tonnen tegelijk over de aarde strooien is iets dat wij echt moeten voorkomen.
Bio, eco, duurzaam, eigenlijk betekenen deze woorden helemaal niets meer. Onze westerse manier van leven is zo ver af van iets wat ook maar lijkt op duurzaam dat ik er een aantal artikelen aan wil wijden. Het probleem zit hem vooral in het gebrek aan kennis bij de consument. Eigenlijk zou je er als consument op moeten kunnen vertrouwen dat de overheid een beetje oplet. Uitzoeken wat de gevolgen zijn van het gebruik van een product is een vak apart. Toch kun je met een nuchtere kijk wel een eind komen. Nog belangrijker is alleen dat we dan ook moeten stoppen om deze producten te kopen.
Dit is niet het hele probleem. Stoppen met iets is een keuze. Je kunt dit zelf en op ieder moment doen. Stoppen met gif in je eten, stoppen met chemicaliën in je huis. Duurzaamheid vraagt een veel grotere inspanning dan alleen maar stoppen met een aantal producten. Gek genoeg is hiervoor nauwelijks aandacht. ‘Cradle to Cradle’ is nu hip. Eigenlijk vind ik ‘Garbage to Garbage’ een betere beschrijving. Bijna alle moderne producten zijn modegevoelig, onnodig en van slechte kwaliteit. Binnen 5 jaar weggegooid en dan rennen naar de winkel. De fiets waar je oma op heeft leren fietsen. De luie stoel van opa, nee, alles moet nieuw en volgens de laatste trend. Duurzaamheid gaat over het geheel. We zitten samen in het zelfde schuitje.
In een ecologisch huis wordt op dit moment PUR lijm gebruikt om de houtvezelisolatie platen te maken. Men adverteert hier zelfs mee, want de platen geven geen formaldehyde meer af. Vroeger werden deze platen ook nog wel gemaakt met behulp van veel water en ook is er een fabrikant geweest die een soort maislijm gebruikte. PUR is nu de norm en ook in de hoek van gelamineerd hout wordt uitsluitend PUR gebruikt. Verder wordt voor de productie van het hout een bos als geheel kaalgekapt en in de bosbouw mag men het terugplanten van monoculturen gewoon duurzaam noemen.
Dit kunnen we niet 1000 jaar volhouden en al helemaal niet als we dit met de hele aardbevolking gaan doen. De mondiale voetafdruk is een maat om een idee van dit probleem te geven. We hebben nu meerdere Aardes nodig voor onze westerse stijl van leven. Een stuk of 5 voor de Amerikaanse levensstijl en ongeveer 4 Aardes voor die van Nederland. Maar zelfs als je voetafdruk klein genoeg is voor één Aarde en je eet bio en je huis is eco, zelfs dan wil dat nog niet zeggen dat je duurzaam bezig bent.
PUR in de ecologische houtvezelplaten bijvoorbeeld, is bij de productie zo onvoorstelbaar giftig, dat er een fabriek in een fabriek gebouwd wordt om er zeker van te zijn dat deze chemicaliën nooit naar buiten komen. Lange tijd heeft de branche ontkend dat er een verband kon zijn tussen de gezondheidsklachten en de aangebrachte PUR-laag, maar nu komen er toch maatregelen. De nieuwe Europese richtlijnen zijn:
Bewoners moeten voortaan hun huis uit als de woning met PUR-schuim wordt geïsoleerd. Er moet grondig geventileerd worden tijdens het werken met PUR. Er moet achteraf geïnspecteerd worden of er nog giftige stoffen aanwezig zijn in het huis. Voor isolatiebedrijven komt er een nieuw streng Europees certificaat.
Ik heb hier even geen woorden voor, dit grenst aan waanzin. Het gaat hier weliswaar over PUR-schuim en niet over PUR-lijm, Toch blijft het verhaal hetzelfde: Er wordt gif gebruikt en waar komt dat uiteindelijk terecht? Voor PVC geldt hetzelfde verhaal. Toch gaan we gewoon door, terwijl je ook voor bijvoorbeeld PP afvoerbuizen kunt kiezen.
Om te voorkomen dat we vanuit onwetendheid doorslaan naar ontreddering, denk ik dat het goed is om niet te lang bij problemen stil te staan. Er moet vooral aandacht komen voor oplossingen.
Duurzaam gaat over gesloten cycli. De natuur is volledig gebaseerd op dit soort kringlopen. Er zijn geen lekken in de boot. Zelfs met een klein lek zal de boot uiteindelijk zinken. Minuscule plastic vezeltjes bijvoorbeeld, die bij iedere wasbeurt van onze kleding in het milieu terecht komen. Chemische kleurstoffen, restanten van pesticiden en brandvertragende stoffen. De natuur weet zich hier geen raad mee en het begint zich op te hopen. Zelfs kleine lekken in de kringloop hebben grote gevolgen als je er 50 jaar niets aan doet.
Zorg voor evenwicht om een duurzaam geheel te realiseren. Het extreme verschil tussen arm en rijk op Aarde schreeuwt om aandacht. Ook het fenomeen exponentiële groei vraagt om een oplossing. Als iets ieder jaar een paar procent groeit dan is dit 10 jaar lang best leuk. Na 50 jaar begint zich een probleem af te tekenen. Ons gehele geldsysteem is gebaseerd op rente. De stichting ‘Ons Geld’ kijkt nu naar alternatieven voor de geldcreatie, maar vergeet de rente ter discussie te stellen. Als ik het even bot mag zeggen: Zolang dit niet wordt aangepakt is er geen enkel uitzicht op een duurzame samenleving.
Vermijd verder het verkwisten van ruwe grondstoffen. De enige duurzame manier is om het gebruik te minimaliseren en er vervolgens heel zorgvuldig mee om te gaan. Een dak van zink bijvoorbeeld is na een jaar of 30 een behoorlijk deel van zijn dikte kwijt. Door corrosie en slijtage wordt het metaal aangetast en vervolgens door de regen weggespoeld. Dit materiaal is voorgoed uit de kringloop afgevoerd. Een dak van EPDM-rubber is dan een betere keus. Het rubber mag niet gelijmd worden en het moet volledig worden afgedekt om een zo lang mogelijke levensduur te garanderen. Als je dit materiaal zo goed mogelijk beschermt, is de levensduur bijna oneindig. Het beste alternatief is een dak van gebakken klei of houten leien. Dan moeten we wel een manier vinden om de klei te bakken en te transporteren zonder dat daardoor weer andere problemen ontstaan.
Willen we gras of willen we hei? Dat is de vraag. Soms voel ik me een beetje als de plagger ‘De Bolder’,gespeeld door de Bie, want als toch niemand geinteresseerd is in werkelijke duurzaamheid en er alleen wat gedweild wordt met de kraan volledig open, dan kan ik ook net zo goed iets anders gaan doen. Een beetje duurzaam is alleen maar het uitstellen van de problemen. Wat ik met de duurzame top 100 van de Trouw moet weet ik nog steeds niet. Fijn dat er 100 mensen te vinden zijn met een duurzame ambitie. Er is toch echt iets meer nodig.
De komende drie jaar wil ik gaan werken aan een ontwerp voor een werkelijk duurzame samenleving. Technologie gaat een heel ondergeschikte rol spelen en ik wil het vooral simpel en kleinschalig houden. Verminder je consumptie met 90% is de basis. Niet te doen? ‘Green Evelien‘ haalt dit met gemak en ook in Frankrijk zit ik ruim onder deze grens.
Uiteindelijk gaat het allemaal om het doorbreken van patronen en het accepteren dat iets minder blits eigenlijk allang goed genoeg is. Een voorbeeld daarvan is de Raspberry-pi computer. Het verbruik is iets meer dan 1 watt en de prijs ligt rond de 40 euro. Veranderen is niet mogelijk zonder een volwaardig alternatief. Een huis van stro en klei is zeer comfortabel, dus dat is een goed alternatief te noemen. Jammer genoeg kon ik bij de berekening van mijn mondiale voetafdruk nergens invullen dat ik in een dergelijk huis woon.
De auto is nog één van de grootste problemen. Vooral het rubber van de bandenslijtage en het ultrafijne stof uit moderne motoren komt allemaal in het milieu terecht. Een keer zullen we naar alternatieven moeten gaan kijken. Een elektrische auto is geen oplossing en ook een auto op waterstof verslijt nog steeds banden en leunt heel sterk op een grootschalige industriële aanpak.
Het bedrijf MDI in Luxemburg is een interessant autootje productieklaar aan het maken. Het gaat om een kleine auto op perslucht. Het bedrijf is alleen één groot mysterie. Ik probeer hen al 5 jaar zonder resultaat te bereiken.
Kopen is stemmen. Iedere keer als je goedkope rommel koopt, stem je voor de wegwerpmaatschappij. Iedere keer als je iets uit China koopt, stem je tegen de lokale economie. Het enige bestaansrecht voor ongeveer alles in ons leven is dat het gekocht wordt.
In de Franse Corrèze zijn er mogelijkheden om een werkelijk duurzame samenleving op te zetten. Het grondwater is zeer schoon, omdat er bijna geen landbouw, industrie en grote steden zijn. De luchtkwaliteit is ook goed omdat het departement in feite één groot bos is. De Corrèze produceert drie keer zoveel energie als er verbruikt wordt door een behoorlijk aantal stuwdammen. Verder is er enorm veel ruimte voor de vestiging van kleinschalige ecologische bedrijven. Als je plannen in die richting hebt laat het me dan weten. Ik ben op zoek naar pioniers die een duurzame samenleving inhoud willen geven.
Onderwijs en Gezondheid
Ik maak hier één hoofdstuk van. Gezondheid is de basis. Zonder een goede gezondheid kom je nergens. De eerste taak van onderwijs zou dus moeten zijn om jezelf gezond te houden. Een emotionele gezondheid is hier een belangrijk onderdeel van. Dit is bij uitstek het domein van onderwijs omdat dit voor veel kinderen het eerste en meest vormende contact met de samenleving is.
Het is denk ik belangrijk om een holistische start te maken. begrijpen dat alles met alles te maken heeft. Naar mijn gevoel moet leren als lineair proces, in het begin zoveel mogelijk vermeden worden
er ligt dus een enorme taak en verantwoordelijkheid bij onze leraren en leraressen. Als je er in slaagt om een kind in zijn of haar kracht te zetten, dan is dit een onvoorstelbare investering in de toekomst. Bovenalles wordt het een uitdaging om een kind niet de weg te wijzen, maar de weg te laten ontdekken. Er is een kans dat jij een kind de verkeerde weg wijst. Ga ervan uit dat iedere leerling een groter potentieel heeft dan jij zelf. Stop met het meten van vooruitgang met je eigen denkkader als referentie.
Ik kon op de lagere school alleen mijn naam goed schrijven en kreeg een mavo advies. Mijn ouders hebben dit advies genegeerd. Er is alleen wel een risico van overschatten van je kind. en dan vooral op het intellectuele vlak. Men denkt nog steeds dat je gelukkiger wordt van een zo hoog mogelijke opleiding en ouders willen dit voor hun kinderen mogelijk maken.
Preventie, diagnose en gerichte aktie zijn de drie pijlers voor gezondheidszorg. Als je erover nadenkt is dit ook wel van toepassing op onderwijs. Zullen we het vanaf nu ‘bovenwijs’ gaan noemen? Care-Think-Act. Zorg (care) is een belangrijke vaardigheid die geleerd moet worden.
Diagnose (think) is ook iets om over na te denken. In het algemeen gaat het om de vraag: Wat is het probleem? Dit kun je op een auto toepassen, maar ook op een samenleving of op een ‘ziek’ persoon. Bij vage klachten is het voor een traditionele arts zo goed als onmogelijk om een diagnose te stellen.
Stel je hebt duizend auto’s die niet starten. Vervolgens heb je een behandeling of medicijn en die bestaat uit het vervangen van de accu. In een dubbel blinde test vervang je bij 500 auto’s de accu en bij 500 auto’s zet je dezelfde accu terug. Na deze behandeling blijkt 20% van de auto’s waar de accu daadwerkelijk is vervangen te starten. Tegenover 2% in de controle groep. Het resultaat in de controle groep berust op toevallig herstellen van een slecht contact.
Je zou kunnen concluderen dat het medicijn werkt, want het scoort beter dan de controlegroep. De vraag is of dit effectief is, want 80% van de behandelde auto’s start nog steeds niet. Wat gebeurt er als dit onderzoek wordt uitgevoerd door een accu fabrikant die bovendien goed verdient aan het recyclen van accu’s?
Je vraagt een monteur om een diagnose en je verwacht dat het probleem is opgelost na de behandeling. Je komt dan medisch gezien op het terrein van de gebroken benen en grote wonden. De medische specialisten kunnen dit feiloos. Bij vage klachten gaan de medici de mist in. Wat dacht je van fibromyalgie? sinds 1990 toegenomen met een factor 70. Of een bipolaire stoornis met een toename van een factor 100 sinds 1990? Chronische vermoeidheid scoort zelfs een toename met een factor 110. Nog steeds zijn er artsen die beweren dat het allemaal tussen de oren zit.
Maar wat is nu eigenlijk ziekte? Naar mijn idee is ziekte het proces van herstellen van een balans. Dit herstel kan onmogelijk zijn door bijvoorbeeld externe factoren. Je bent dan chronisch ziek zoals bijna 60% van de bevolking. Het herstel kan ook uit de hand lopen door diverse onderliggende factoren. Als deze factoren niet worden meegenomen in het hele verhaal van gezondheid, dan komen we nergens.
Ziek worden is niet gewoon pech. Het is zelfs de vraag of we het woord ziek zijn nog wel moeten gebruiken. Ben je ziek als je last hebt van je longen in een stad met veel luchtvervuiling?
Waarom niet het beste nemen uit drie werelden? Waarom is het altijd
het één of het ander? Of nog erger, waarom tot een consensus proberen te
komen? Thuisonderwijs heeft zijn voordelen, klassikaal onderwijs en
iederwijs onderwijs hebben ook voordelen. Eigenwijs blij onderwijs zou
een mix kunnen zijn van alle onderwijsvormen, maar wel volledig
afgestemd op individuele behoeftes.
Mijn eerste kennismaking met een andere manier van onderwijs was het
boek over de Sudbury Valley school. Dit zal inmiddels een jaar of twaalf
geleden zijn geweest. In die tijd bezochten wij ook een initiatief in
Loenen, Wonderwijs genaamd. Verder raakten wij betrokken bij de opzet
van een ‘Iederwijs school’ in Frankrijk. Hoe wonderwijs of iederwijs
ook, het bleven scholen en er waren allemaal ouders, die allemaal hun
eigen ideeën hadden. Allemaal wilden ze op de één of andere manier hun
stempel ergens op drukken. Er werd veel vergaderd.
Het punt is dat veel ouders volledig zijn geconditioneerd door de
westerse manier van denken. Een kind leert van ieder moment. Om te leren
lopen is een school niet nodig. Thuisonderwijs is ook niet nodig. Je
leert het jezelf, net als praten en nadenken. Een verslaggever vroeg
ooit aan Herman Brood, die wat aan het schilderen was met een groep
kinderen: Doen ze het goed Herman? Waarna Herman even zweeg en toen
licht geërgerd antwoordde: Hoe kan een kind ooit iets fout doen?
Onze wereld is een puinzooi en die is door ouders gecreëerd. Je kunt
een probleem niet op hetzelfde niveau oplossen als waar het is
veroorzaakt, zei Einstein ooit. Onze kinderen zullen de boel moeten
opruimen, laten we beginnen met te stoppen om ze te ‘onder’wijzen als
overduidelijk is dat we zelf helemaal niets snappen van onze
werkelijkheid. Laten we ze ‘boven’wijzen en laten we verder enorm
oppassen om ze niet de weg te wijzen, waarvan we al weten dat die in een
kringetje rond loopt.
Op de lagere school kreeg ik een Mavo-advies. Mijn ouders hebben me
vervolgens ingeschreven voor het Atheneum en daar heb ik zonder veel
moeite mijn eindexamen gehaald. De eerste 3 jaar waren het lastigst.
Steiner vond dat je kinderen voor hun veertiende sowieso nergens mee
lastig moest vallen. In mijn geval was hier wel wat voor te zeggen. Voor
mijn veertiende kon ik alleen mijn naam goed schrijven bij een dictee.
Binnen twee jaar viel vervolgens alles op zijn plek en werd taal eerder
mijn kracht dan mijn probleem.
Op de middelbare school had ik al eens een paar kritische stukjes in
de schoolkrant over het onderwijs geschreven. Tijdens mijn
diploma-uitreiking wist de rector zich die nog te herinneren, terwijl ik
hem nooit persoonlijk gesproken had. Ik woonde 14 kilometer van school
en onderweg had ik op de fiets veel tijd om na te denken. De lesstof was
niet relevant en werd inefficiënt en zonder context gegeven. Verder
ontbrak iedere vorm van inspiratie.
Het is goed om je te realiseren hoe verschillend kinderen zijn. De
één heeft het tot zijn zevende enorm naar zijn zin op school, maar wil
vervolgens lezen en schrijven thuis onder de knie krijgen. Een ander wil
de eerste zeven jaar juist veel liever thuis zijn en vindt het daarna
maar een saaie boel en is veel liever op school. Er zijn kinderen die
kaders fijn vinden en er zijn kinderen die daar juist een hekel aan
hebben. Frankrijk heeft een nogal dogmatische visie op wat een school
zou moeten zijn en welke kennis daar moet worden onderwezen. Zij vinden
deze ‘socle’ -oftewel dit voetstuk- echt enorm belangrijk. Het gevolg
is alleen dat er geen verschil in niveau is. Héél socialistisch
allemaal.
Het eerste jaar in Frankrijk zijn onze twee oudsten niet naar school
gegaan. Ze waren toen 5 en 9 jaar. Toen we een plek hadden gevonden om
een huis te gaan bouwen, hebben we de drie kinderen die we toen hadden
naar de dorpsschool gebracht. Voornamelijk om de Franse taal te leren en
voor de contacten met andere kinderen. In de jaren daarna zijn de
kinderen afwisselend wel en niet naar school geweest. Ze mochten naar
school, maar dan wel voor een heel jaar. Met kerst weer lekker thuis
gaan zitten was niet de bedoeling.
Voor contacten met leeftijdgenoten is het hier in Frankrijk mogelijk
om lid te worden van een thuisonderwijs-vereniging. Omdat de afstanden
behoorlijk groot zijn, wonen sommige kinderen zelfs om de week bij een
ander thuisonderwijs-gezin. Voor ons ging dit een stap te ver. We zijn
nogal op ons zelf. Voor taal en rekenen hadden we boeken in huis. Voor
biologie en scheikunde kan een school meer bieden. Een goede microscoop
of een klein lab met branders en kolfjes hadden we niet. Wel kun je
thuis makkelijker een wandeling maken met een paddestoelen- en vogelboek
bij je. Omdat je niet hoeft te reizen en nooit op iemand aan het
wachten bent, is er veel meer tijd in de dag voor andere dingen.
Tijdens de thuisonderwijs-jaren was er tijd voor Nederlands en
aandacht voor onderwerpen die op school niet aan de orde kwamen.
Opgravingen in Baalbek of het ‘double slit’ experiment waarbij je wel of
niet meet door welke van twee sleuven een electron gaat. Als we niet
een beetje tegengas geven gaan onze kinderen nog echt in de
evolutietheorie ‘geloven’. Een school heeft eigenlijk wel iets van een
kerk. De scheiding tussen kerk en staat is met het verplicht stellen van
school dan ook opgeheven. Van de wieg tot het graf worden we begeleid
door goedbedoelende ambtenaren. Eigenwijze mensen zijn als zand in deze
goed geoliede machine.
Wat me vooral opviel is de enorme impact van vroeg opstaan op het
hele gezin. De jaren dat iedereen thuis was, verschoof het dagritme vrij
snel richting de avond. Volgens Dr. Paul Kelley, een onderzoeker aan de
universiteit van Oxford, is het dwingen van personeel om te werken voor
10 uur gelijk aan marteling. Het maakt mensen ziek, moe en gestrest.
Uit enquetes blijkt dat drie kwart van de bevolking uit avondmensen
bestaat.
Indertijd is school bedacht omdat er behoefte ontstond aan personeel.
Je moet je taak begrijpen en kunnen uitvoeren, maar niets ter discussie
stellen. Verder is het van belang dat je iedere dag komt opdagen en
daarvoor vroeg opstaat. School is een voorbereiding hierop. Je dagen
slijten in een lelijk en ongezond kantoor en overleven in een groep
willekeurige mensen is een voortzetting van een op school al ingesleten
patroon. Thuisonderwijs is daarom ook bijna verdwenen. Iedereen heeft
een baan en is de hele dag weg.
Ik denk dat er behoefte is aan een verbeterde versie van onderwijs.
Een mix van thuis dingen doen, in groepen les krijgen en lekker rommelen
in een soort atelier verband. Verder denk ik dat onderwijs toegankelijk
moet zijn voor alle leeftijden. Ook lijkt het me een goed idee om
iedere inwoner een eigen onderwijs budget te geven. De school zelf
krijgt geen geld meer, de kinderen betalen en dit geeft een soort
marktwerking. De school als cursus om gelukkig te worden op Aarde. Een
plek waar je iets leert over gezondheid, voeding en hoe je voeding het
beste kunt klaarmaken. Iets over geneeskrachtige kruiden, of Spaans.
Wel zijn er duidelijke spelregels nodig. Een spel zonder spelregels
kun je niet spelen. Verantwoordelijkheid voor het slagen ligt bij alle
deelnemers. Verantwoordelijk zijn betekent dat je jezelf informeert en
niet de andere kant op kijkt als dat beter uitkomt. Ik denk dat het goed
is om de kinderen veel meer te betrekken bij het dagelijks beheer van
de school. Het zou naar mijn gevoel een soort ‘democratische anarchie’
moeten zijn. Anarchie is een term die vaak geassocieerd wordt met chaos.
Onze ogenschijnlijk keurig geordende samenleving is juist een chaos,
waarin niemand zelf verantwoordelijk is.
In een anarchie is er geen leiding, niemand bepaalt van bovenaf hoe
iets precies zou moeten zijn. Er is vraag en aanbod en er zijn
randvoorwaarden. Deze randvoorwaarden werken ondersteunend, maar zijn
nooit dwingend. Er zijn eigenlijk maar twee duidelijke regels nodig:
zorg voor de Aarde en zorg voor de mensen. Iedere activiteit die in
conflict is met deze basis is op termijn ongewenst. Onderschat niet hoe
zelfs kleine kinderen al een scherp rechtvaardigheidsgevoel hebben. Ze
leren alleen al heel snel van hun ouders om recht te praten, wat krom
is. ‘Double speak’ noemde George Orwell dat.
Als architect zie ik het gebouw waarin de school zich bevindt als
belangrijke randvoorwaarde. Een goed gebouw geeft mogelijkheden voor het
maken van combinaties met bijvoorbeeld een bibliotheek, lezingen,
cultuur en theater. De school is omgeven door een tuin, een plek waar
iedereen graag komt. De school zou een proeftuin kunnen zijn voor een
toekomstige samenleving, waar je nooit te oud bent om te leren en waar
iedereen een eigen rol speelt.
Het is denk ik belangrijk om in het kader van onderwijs ‘Evolutie’ en ‘Creatie’ nader te bekijken. Stel je om te beginnen eens voor dat het best zo zou kunnen zijn dat intelligent bewustzijn evolutie gebruikt om te creëeren in de fysieke wereld. Dan zijn beide theorieën dus ‘waar’ en ze sluiten elkaar helemaal niet uit. Ze vullen elkaar eerder aan. Waar de creationisten geen antwoord op geven is ‘hoe’ God de aarde heeft geschapen en waar de Evolutionisten geen antwoord op geven is ‘waarom zijn we hier?’ Ik laat nog even in het midden of de God uit de bijbel , of uit welke religie dan ook , daadwerkelijk de aarde heeft geschapen. Of ik iets ‘geloof’ doet er voor mij even niet toe. Het punt dat ik wil maken is dat alleen een onvoorstelbaar goed ontworpen systeem in staat is om te evolueren in de richting van verbetering. Essentieel hierbij is een voortdurende intentie en volledige aandacht van de ‘schepper’. Evolutie zonder intentie gaat onvermijdelijk richting het uitelkaar vallen van het systeem. Het begrip evolutie wordt op het moment misbruikt om te suggereren dat de mens evolueert naar een soort betere versie. Naar mijn mening is niets minder waar. Wij evolueren de andere kant op. Het is een ‘downgrade’. Een proces van aftakeling en het zou kunnen dat dit al duizenden jaren aan de hand is. Essentieel in Ristrilin is het besef dat wij met onze fikken van de natuur en onszelf af moeten blijven. Je eigen plaats in het geheel kennen is een belangrijk aspect van onderwijs. Om terug te komen op de vraag: waarom zijn we hier? Dit zou de volledig centraal moeten staan in het onderwijs. Of zal ik het toch maar bovenwijs noemen? Evolutie als iets willekeurigs zien is een volstrekt belachelijke theorie die alleen stand houdt al je volstrekt autistisch en vooral abstract en universitair geschoold bent. Bedenk je wel: Dit soort mensen heeft de leiding in de wereld. Klaus Schwab of Bill Gates om er maar 2 te noemen. Stel je voor de grap eens een bak met scrable letters voor. Je kunt heel lang schudden en misschien zie je af en toe toevallig een woord van ten hoogste 4 letters. Je ziet nooit een zin en je ziet in geen 1000 miljard jaar een zin die betekenis heeft. Wat creationisten niet snappen is dat willekeur niet tot de rijkdom leidt die wij om ons heen zien. Je ziet in alles de creativiteit en de lol om het ene nog maffer te maken dan het ander. Verder is de natuur volledig in staat om foutjes zelf te herstellen. De evolutionisten gaan er nu juist vanuit dat foutjes de motor zijn achter de verandering. Als je denkt dat willekeurig iets veranderen gaat leiden tot verbetering, dan is dat een klap in het gezicht van iedere ontwerper.
Een andere leugen is het principe van competitie als motor. Dit is alleen van toepassing op een systeem dat niet in balans is en de mens is daarvan een heel goed voorbeeld. Er is bij ons geen evolutie. Er is het recht van de sterkste en vervolgens ontwikkelt de maatschappij zich in de richting van de wensen van de sterkste partij. De natuur is veel meer gebouwd op samenwerking, interactie en wederzijdse afhankelijkheid. Diversiteit is de kracht. Overleven van de sterkste gaat eerder richting monocultuur.
In deze tijd van de draadloze revolutie gaan we naar het ‘nieuwe normaal’ en dit onder de vlag van evolutie. Evolutie is altijd goed en we zijn altijd op weg naar iets beters. Ristrilin gaat over het creëren van een rustpunt. Even geen verandering of updates. Als je de godganse dag bezig wil zijn met het laatste en het nieuwste, dan sluit je je aan bij een maatschappij die dat te bieden heeft. Ik ben de laatste die daar een probleem mee heeft. Zelf ben ik een innovator en ik ben constant bezig met vernieuwing. Ik wil dat graag doen in een samenleving die is ingebed in de natuur en die misschien wel verandert, maar dan heb je het over periodes van 100 jaar en langer. De mensheid is aan het doldraaien en ik denk dat we plekken buiten de maatschappij moeten opzetten om tot rust te komen. Dit is niet voor iedereen weggelegd. Bij vrijheid hoort verantwoordelijkheid en afwezigheid van angst. Als je dit niet aankunt is het beter dat je keurig in Ruttes kudde blijft.
De mens is op aarde om van binnenuit onze eigen creatie te ervaren. Wij zijn direct verbonden met het oorspronkelijk bewustzijn dat onze realiteit heeft bedacht. Wij zijn hier dus niet om iets te leren, laat staan dat we via lijden moeten boeten. Herstel van het contact met ons scheppend bewustzijn is voor mij het enige doel van bovenwijs. Lezen, schrijven en rekenen zijn in mijn beleving een volstrekte bijzaak.
Het is niet voor niets dat onderwijs verplicht is vanaf zeer jonge leeftijd. Ik ben benieuwd waar een kind uitkomt als je onderwijs uitstelt tot na het 14e jaar. Voor die tijd ga je stap voor stap kinderen hun zelfgestelde doelen laten realiseren. Het doel is focus en wilskracht versterken. een belangrijk onderdeel van dit bovenwijs zou kunnen zijn om visualisatie van wat je wilt doen een plek te geven in het programma.
Filosofie zou bij jonge kinderen een plek moeten krijgen. communicatie is ook iets wat geleerd moet worden. Luisteren en herhalen wat iemand gezegd heeft. Je ergens zelfstandig een mening over vormen en dan horen wat anderen van het zelfde onderwerp vinden. Een vervolgstap is het non verbaal begrijpen van iemands reactie.
Training in intuïtie is misschien wel de meest belangrijke vaardigheid. Wij zullen onze kinderen een beetje voor de gek moeten houden door te doen alsof wij dat al helemaal onder de knie hebben. Uiteindelijk is het bovenwijs een op-leiding naar een betere wereld. Ik ben bang dat de huidige volwassenen hier niet toe in staat zijn. Luister 5 minuten naar Jesse Klaver en je snapt wat ik bedoel.
We zullen terug moeten naar school.
Visie
Vaak wordt een analyse van de bestaand situatie omgezet in een visie. We gaan alles wat nu niet goed gaat in de analyse beter doen. Daar spreken we doelen en een planning voor af en dan hebben we een visie.
Is dit een visie? Dit is de benadering van een ambtenaar. Wie bepaalt wat er niet goed gaat? Wie bepaalt hoe de verbeterde situatie eruit ziet? Waarom moeten we allemaal hetzelfde doen en denken. Als je een angstige bureaucraat, met een zeer beperkt voorstellingsvermogen, een visie laat maken, wat kun je dan verwachten?
Een visie zou totaal los kunnen staan van de huidige situatie. Het is aan te raden om bij het komen tot een visie een ander pad te volgen dan het pad dat ons in de problemen gebracht heeft. Om los te komen uit een kader moet je een wezenlijk andere logica gebruiken. Om dit toe te lichten moet je eens 4 punten op een papier zetten, die samen een denkbeeldig vierkant vormen. Maak nu een gesloten vorm die ook door deze 4 punten gaat, maar je mag maar drie rechte lijnstukken gebruiken. Je zult merken dat het vierkant iets dwingends is, terwijl deze als vorm niet bestaat. Er zijn alleen maar punten. Zo werkt het ook in ons hoofd je zet onbewust dingen vast die eigenlijk ter discussie zouden moeten staan.
Ik wil een poging doen om mijn visie om te zetten in concrete beelden en oplossingen. Mijn visie is niet een analyse. Ik wil een voorstel doen. Ik gebruik daarbij een zelfde benadering als wanneer ik een huis voor iemand zou ontwerpen. In dit geval ben ik zelf de opdrachtgever en ik maak een ontwerp voor mijzelf. Dit ‘huis’ noem ik een Oikos. Een Oikos is een plek, of netwerk van plekken, waar je 90% van je tijd doorbrengt.
In feite sta ik dus voor een ontwerpopgave. Ik zie een Oikos als een groot gebouw en daar komt ook veel techniek bij kijken. Hoe laten we de lampjes branden en hoe houden we het warm?
Een ontwerp is altijd een antwoord op een vraag. Hoe preciezer de vraag, hoe effectiever een ontwerper aan de slag kan.
Verder is het belangrijk om te werken aan het openbreken van kaders. Het grootste probleem van een gebouw is op dit moment de prijs. Bijna niemand kan nog een huis zelf betalen van zelf gespaard geld. Ik heb zelf een husi gebouwd van 80m2 met een budget van 10.000 euro.
Dat is een bedrag dat je nog bij elkaar kunt sparen. Zelfbouwen is het openbreken van een kader. financieren zonder rente ook. Het volgend probleem is dure grond. Ik wil dit koppelen aan de problematiek van lokaal geld. Zie hiervoor een apart hoofdstuk
Een ontwerp is in feite duizenden keuzes. Om een zekere coherentie te krijgen in het plan is het handig om leidende thema’s te definiëren. Ik zoek bijvoorbeeld mijn oplossingen in het benutten van de kracht van de natuur, zoals die is. Je zou ook het vinden van technologische oplossingen kunnen kiezen als hoofdthema. Verder wil ik graag iets ontwerpen wat zo divers mogelijk is. Het gaat hier om de identiteit van culturen, rassen, regio’s en steden. Ik wil ‘one size fits all’ vermijden en probeer zo ver mogelijk uit de buurt van ‘Ikea’ te blijven. Ik ben een daarnaast een voorstander van allerlei mengvormen.
Op het platteland wordt veel lichter en tijdelijker gebouwd. Stadscentra worden juist gebouwd met een levensduur van 1000 jaar en meer. toeristischer en meer gedeeld met iedereen. Om toerist te zijn in eigen land. Denk ook aan shop weekends gecombineerd met cultuur. Forenzen verkeer is er niet meer. Auto’s verdwijnen volledig in de oude centra.
Transport bedrijven leveren aan distributiecentra. Steden en dorpen doen verder hun eigen transport. Post, paketten en leveringen aan winkels kunnen op deze manier veel effectiever, electrisch en in stijl van de oude sfeer. Stads en dorpscentra worden een product en vitrine van kwaliteit, identiteit en cultuur
Zingeving, wat doen we hier? Zie ook het hoofdstuk over zingeving. We doen onzinnig werk, zonder perspektief of context. Schaalverkleining zou kunnen helpen, waardoor we meer betrokken zijn bij een geheel en niet een klein radertje in een enorm uurwerk.
Contrasten maken een kunstwerk boeiend. Lichter en tijdelijker wonen, of juist bouwen voor 1000 jaar. Kleiner wonen met relatief veel onverwarmde berging. Eenvoudiger, maar met contrasten.
Mengen van functies kas/huis/veranda. Simpel leven, korte luxe vakanties of lange verre reizen en af en toe een 5 gangen menu. Zonder ballast van een hoop vaste kosten. Accepteer dat het niet overal 20 graden is.
Ik zie geen heil in een transformatie van de bestaande samenleving. Ik stel voor om overnieuw te beginnen binnen de context van de bestaande structuren. Alles moet ter discussie staan en vooral wie er de leiding heeft.
Voor mij zijn er maar 2 leidende principes. Werken met de natuur of tegen de natuur. Neem dit niet al te letterlijk, maar meer volgens het principe dat een goed schipper altijd het tij mee heeft. Dat is werken met de natuur. Tegen de natuur is op vol motorvermogen tegen het tij ingaan.
Een holistische benadering, is werken aan een geheel. Ik merk zelf dat ik voortdurende dingen vergeet. De berg puzzelstukjes is enorm. Daarom werk ik ook aan dit document. Als je bijvoorbeeld de mogelijkheid vergeet dat ons klimaat aanzienlijk kouder zou kunnen worden, dan kan dit problemen geven in de toekomst.
Een belangrijk deel van een visie is een scenario. Waar moeten wij ons op voorbereiden? Jezelf in een kansrijke positie manouvreren is geen slechte strategie. Verplaats je voor de grap eens in een personage als een boself.
Samaël is een bos-elf. Sam wil een stem geven aan de natuur, omdat de natuur zelf te zacht spreekt voor menselijke oren. Verder wil Sam de tijd die hij bij ons is graag ergens wonen. Het liefste in een grote paddenstoel, maar die zijn niet te vinden in een beetje behoorlijke maat. Nu heeft hij besloten om zelf iets te bouwen.
Natuurwezens bestaan helemaal niet zal je misschien denken. Allemaal verzonnen door bijgelovige mensen in vroeger tijden. Nu weten we wel beter, maar wat ‘weet’ de moderne mens eigenlijk? De moderne mens leidt aan een ernstige vorm van bewustzijnsvernauwing en het einde is nog niet in zicht. Als het aan Elon Musk ligt gaan we dit compenseren met allerlei implantaten die ons kunstmatig gaan upgraden naar, tja… , naar wat eigenlijk?
Onze cultuur is hard op weg om een monocultuur te worden. Als we zo door gaan zijn er alleen nog maar mensen, gebouwen en asfalt op deze planeet. Bovendien is de hele planeet is nu al min of meer bezet door een ‘democratie’ naar westers model. Voor minderheden zoals een bos-elf wordt het wel erg lastig om nog een soort bewegingsvrijheid te vinden. Tot het einde der tijden zal de bos-elf zich moeten voegen naar de wensen van een kortzichtige en ongeïnformeerde meerderheid.
Verplaats je in Sam om een plek te vinden in de marges van de moderne wereld. Juist in de marges liggen de kiemen voor werkelijke innovatie en duurzame oplossingen. Op de snelweg van de ingesleten patronen wordt alleen nog maar aan meer van hetzelfde gewerkt. Als de naald die in de laatste groef van een ouderwetse langspeelplaat is blijven hangen, herhaalt zich steeds het zelfde riedeltje. Want meer is onze cultuur niet meer; Een riedeltje. Steeds weer naar de winkel en dan door naar de vuilnisbak en weer terug naar de winkel. Ons bewustzijn is gereduceerd tot de maat van een schermpje, waarop iemand te zien is die er nog wel iets van probeert te maken in de echte wereld.
Als het leven een rivier is en als het oorspronkelijke doel van het leven gewoon is om je mee te laten voeren door de stroom als één groot avontuur en er op te vertrouwen dat het uiteindelijk wel goed komt allemaal. Dan is het wel sneu om te zien hoe de meeste mensen alleen nog kijken naar hun schermpje, om te zien hoe iemand anders wordt meegevoerd door een rivier ver weg van hier. Soms is er zelfs een vaag genoegen te bespeuren bij deze schermconsumenten als het misgaat met de persoon op het schermpje. Zie je wel, je moet daar ook niet aan beginnen, zo’n rivier. Véél te gevaarlijk en er wordt doorgeklikt naar het volgende filmpje.
Sam heeft geen schermpje. Dat heeft hij ook helemaal niet nodig. Hij kijkt om zich heen en voelt hoe het gaat met de planten en de dieren. Hij ziet hoe de insecten verdwijnen. Hij voelt hoe de bijen hun vitaliteit kwijt zijn. Het gebrek aan diverstiteit begint hem op te vallen. Vroeger zag hij nog wel eens een raar insect dat hij nog nooit eerder had gezien. Ook hoorde hij de krekels overal. Nu is het stiller. Te stil.
Je mee laten voeren door de rivier is alleen een levenshouding die iets passiefs heeft. Het is nu belangrijker dan ooit om iets te gaan doen aan de situatie. Voor het eerst in de menselijke geschiedenis zullen we zelf moeten beslissen om te stoppen met een aantal zaken. Lichter leven, met veel minder spullen. Kleine verplaatsbare huisjes zijn de toekomst. Je huisje zelf bouwen hoort daar ook bij.
Het wordt een héél klein huisje van 11 vierkante meter, met veel leuke details. Eén van de ontwerpen van mij vormt een uitgangspunt. Ergens doet het huisje op dit plaatje denken aan een boot, of is het misschien een ark? In bijna iedere cultuur op aarde is er wel een soort Noach verhaal. Er is dan ook een zekere gelijkenis met het verhaal van Sam. Wat ga je doen, als de olifant in de woonkamer op je voet is gaan staan? Sam heeft alleen niet zoveel met boten. Zijn huisje moet toch iets meer lijken op een paddenstoel. Klik hier voor een kort filmpje met uitleg van Sam zelf.
Sam wil je uitnodigen om mee te denken over hoe we zouden kunnen wonen in de natuur en een onderdeel kunnen zijn van een gesloten cyclus. Echte natuur herstellen dat valt niet mee. Vooral omdat we geen 100 jaar hebben, laat staan 1000. Een boom omzagen is zo gebeurd. Als ik het heb over ongerepte natuur dan bedoel ik niet dat mensen helemaal geen toegang meer hebben, maar als je met z’n allen kris kras door een bloemenweide gaat lopen dan is het resultaat dat een groot deel van de kwaliteit verloren is gegaan. Als je daarentegen één pad hebt door de weide, waarop iedereen loopt, dan blijft de kwaliteit behouden. Langs de rand van dit uitgesleten pad ontstaan zelfs kansen voor heel specifieke planten. Het geheel kent met pad zelfs meer diversiteit dan zonder pad. Het enige voordeel dat ik zou kunnen noemen van overbevolking is dat er dus ook heel veel handen beschikbaar zijn om te werken aan herstel en regeneratie van de natuur.
De natuur is constant bezig met het zoeken naar balans en harmonie. Om hieraan iets bij te dragen zullen we veel beter moeten gaan snappen wat er achter de schermen allemaal gebeurt.
De documentaire ‘Intelligent trees’ is één van de zovele nieuwe inzichten die ons in deze tijd wordt aangereikt. Voor een andere kijk op bomen is ook het boek ‘Het verborgen leven van bomen’ een aanrader. Je moet bij voorkeur de geïllustreerde versie zien te krijgen. Helaas gedrukt op papier dat van hout gemaakt is, maar als dit boek eraan bijdraagt dat we respectvoller met hout omgaan, dan is er ook iets gewonnen. Stel je regelmatig voor hoe het zou zijn als één van de foto’s in het boek gewoon je achtertuin is.
Zoeken naar mogelijkheden om op een terughoudende manier te leven in een landschap zonder iets te vernielen, zonder afval, zonder asfalt. Help Sam om een voorbeeld project te realiseren.. Ik ga zelf in ieder geval ook iets bouwen. De bodem maak ik wel goed waterdicht, want je weet nooit.
Media en communicatie
Hier kun je natuurlijk op zich een boek over schrijven. Het gaat mij er vooral om, dat je de vrijheid voelt om te zeggen wat je denkt. Voor de media is er de verantwoordelijkheid om deze meningen een podium te geven. Een podium voor informatie en discussie. Vergeet niet dat bijna elle ‘experts’ uiteindelijk ook een theorie verkondigen. Echt onafhankelijk onderzoek bestaat niet meer en zelfs de oppositie is gecontroleerd door bewust slecht onderzoek te doen, dat vervolgens ontmaskerd kan worden. ‘Framen’, of het bewust neerzetten van iemand zodat dit een ‘eigen’ agenda dient, moet juridische consequenties krijgen. Het is zo dat iets wat nu een feit is, misschien morgen achterhaald kan zijn.
Internet zal steeds meer gecensureerd worden en op een goed moment is er niets zinnigs meer te vinden. Verder is het niet ondenkbeeldig dat individuen die niet in de pas lopen helemeel geen internet toegang meer hebben.
We zullen dus aan ons eigen netwerk van communicatie moeten gaan werken. Los van internet. Ik kom nog uit de tijd van dial-up networking. Je koppelt dan via een telefoonlijn computers met elkaar. Als je ervoor zorgt dat alleen computers worden aangesloten, waarvan de eigenaar bekend is en de code om op het newerk te kunnen persoonlijk wordt overhandigd, dan zou je kunnen aannemen dat inbreken lastig is. Het doel is uitwisselen van gegevens en het toegankelijk maken van een biblitoheek. Verder is het uitwisselen van onafhankelijk nieuws een doel.
een analoog radiosignaal zou ook een idee kunnen zijn voor het dagelijkse onafhankelijke nieuws. Er is wel een problematische kant aan de gebruikte frequenties.
Het is ook mogelijk om in formatie via een lamp uit te zenden. Je hebt dan alleen ontvangst als je de lamp kunt zien. Een rondom schijnend licht op een kerktoren zou kunnen dienen als informatie kanaal.
Nee , geen mobiel en alle masten worden afgebroken. De insecten en kleine vogels lijden door deze onzichtbare vervuiler. Verder is het een groot vraagteken wat er allemaal nog meer mogelijk is met alle frequenties.
Geef mij controle over de gebruikte frequenties in de wereld en het zal me worst zijn wie er controle over het geld heeft, laat staan wie de wetten maakt.
Ik stel voor om een bibliotheek in te richten met boeken over met name kennis van planten, zaden, landbouw en gezondheid.
Ook is het belangrijk om je te realiseren dat electronische kennis enorm fragiel is. Eén zonnevlam en je hebt niets meer op je harddisk.
Overdracht van praktische kennis en bijvoorbeeld zaden moet een duidelijke en goed georganiseerde structuur krijgen. Met alleen boekenwijsheid kom je niet ver.
Communicatie in de huidige vorm is vaak lineair en te vergelijken met een boekenkast van links naar rechts volzetten met informatie. Het is denk ik belangrijk om een soort holistisch filter te gebruiken om de informatie te ordenen en te begrijpen. Communicatie gaat over het overbrengen van een idee, kennis en begrip. De lineaire stroom woorden is niet het doel. Iets begrijpen betekent dat je op een willekeurige manier toegang hebt tot de kennis. ‘Random access’ in de wereled van computergeheugen. Verder kun je vanuit begrip voorspellingen doen en improviseren. Het doel van communicatie is vooral het begrip overbrengen. Door een ander te begrijpen ontstaat empathie.
Ik merk dat in Frankrijk communicatie vaak heel erg lijkt op hardop denken. Ik hoorde laatst een voorbeeld dat 3 notulen van dezelfde bijeenkomst een totaal andere samenvatting waren. Een verslag maken van iemand die hardop denkt is enorm lastig.
Alles wat ik hier opschrijf is een verzameling van gedachten die soms meer dan 30 jaar terug gaan. In feite is dit ook hardop denken. Ik heb dit opschrijven een tijd lang voor mij uitgeschoven omdat het nogal veel werk is. In de komende tijd ga ik steeds een stukje toevoegen. Door concreet te worden hoop ik dat er tegenstrijdigheden in mijn gedachtengang boven komen drijven. Ook hoop ik dat er bij de lezer meer duidelijkheid ontstaat over voorkeur
Door dingen uit te spreken en in een coherente context te plaatsen wil ik bereiken dat mensen gaan realiseren of ze dit ook echt willen. Ik wil voorkomen dat mensen in een droom blijven hangen.
Ik wil nog even stil staan bij ‘marketing’. Hoe is het mogelijk dat wij ons spullen laten verkopen die we niet nodig hebben. De media spelen een steeds duidelijker rol in het conditioneren van ons. ‘Het nieuwe normaal’ is gewoon een marketing kreet. De politiek wil ons iets verkopen. Ik ga hier in het hoofdstuk visie nog verder op in. Ik stel een toekomst voor waarbij moet worden voorkomen dat de overheid er eigen ideeën op nahoudt.
De grote vraag is wat we nu eigenlijk moeten vinden van internet en draadloze communicatie. Stel je vooral eens voor hoe je leven zou veranderen als de stekker eruit gaat.
Water
Sta er eens bij stil dat we nog steeds maar vrij weinig van water snappen. Wel is duidelijk dat het water dat we drinken nogal anders is dan een paar honderd jaar geleden.
Wat gebeurt er als je water electrisch verwarmd? In het electriciteits net zit naast 50Hz heel veel rotzooi bovenop de 50Hz sinus. Het geheel heet ook wel ‘dirty electricity’ Je kunt er van uitgaan dat water deze frequenties opneemt en als je vervolgens dit water drinkt kun je je afvragen wat daar het gevolg van is.
Wat is de logica van stoppen met gas? Het gevolg is duidelijk. Iedereen gaat electrisch koken. Doe voor de grap eens wat proeven met zaden of plantjes die je water geeft. Er zijn 3 soorten water. De eerste soort water is gekookt op een gasfornuis, de tweede in een electrische waterkoker en de derde in de magnetron. Al het water is daarna afgekoeld en je geeft dit vervolgens als water aan 3 identieke planten of ontkiemende zaden. Ik stel voor om niet electrisch te koken. Ik stel zelfs voor om water als heilig te beschouwen en eerst te kijken of je aan goed water kunt komen voordat je ergens gaat wonen. Met een pendel zou je de kwaliteit van het water kunnen testen. Je test dan vooral of het water goed is voor jou en niet of het in zijn algemeen ‘goed’ is, want mensen kunnen verschillend reageren op hetzelfde water. Er is ook wat voor te zeggen om alleen lokaal water te drinken, dat uitzichzelf uit de grond omhoog komt. Victor Schauberger had daar interessante ideeën over.
Technologie
Op dit moment heeft wetenschap alle kenmerken van een religie. Scientology. Ik heb ooit werktuigbouw gestudeerd in Delft. Waar de hoogepriesters van de bouten en de moeren de god van het wiel aanbaden. Ik vloekte regelmatig in deze kerk met de uitspraak, dat wereld pas bevrijd zou zijn na de afschaffing van het wiel. Ik werd niet begrepen in deze tempel waar iedereen het vanzelfsprekend vond dat je moest boeten voor de gevolgen van slijtage in de lagers van deze goddelijke wielen. Dat was het lot van de mensheid. De Egyptenaren hadden het wiel nog niet uitgevonden. Misschien hadden ze het wiel niet nodig? Ze hadden wel verlichting. Ooit van magnetische stroom gehoord? Leedskalnin heeft alle geheimen meegenomen zijn graf in.
Tegen welke prijs?
Terug naar de tekentafel
Arbeid
Ik stel voor dat het tarief per uur voor iedereen gelijk is. Wel is het zo dat er sprake is van marktwerking en persoonlijke keuzes. De één werkt meer uren dan de ander.
Op het moment dat je een risico neemt is het uurtarief niet van toepassing. Dit geldt voor werken voor een afgesproken bedrag. Je loopt dan het risico dat het meer werk is. Voor handel geldt hetzelfde. Je loopt dan het risico dat je met spullen blijft zitten.
Verhuur hoort ook thuis in het hoofdstuk ‘lokaal geld’. Geld met geld verdienen is niet de bedoeling. Oppotten van geld is ook niet het idee. Geld is een ruilmiddel. Verhuur is alleen mogelijk tegen kostprijs voor onderhoud en eventuele afschrijving. Verhuur en handel hebben een overlap. In het algemeen is het vrij duidelijk of er sprake is van profiteren of faciliteren.
Een zo hoog mogelijke ffectiviteit is een uitdaging, maar ook een valkuil.
Is lopende band werk acceptabel? Is al dit werk door robots vervangen acceptabel?
De opzet moet zo zijn dat je met 4 uur werk per dag kunt leven. Als je om wat voor reden dan ook niet kunt werken, dan is er een soort basisinkomen. In praktijk is er altijd wel iets te doen.
Pas op met vrijwilligerswerk. Uiteindelijk leeft iemand ergens van en er is een risico van een fictieve economie, die alleen kan bestaan met input van buiten de Ecoregio. Denk aan hergebruiken van gratis rommel uit de cosumptiemaatschappij. Dat lijkt een goede zaak, maar wat doe je als de consumptiemaatschappij niet meer bestaat? Er ontstaat dan een andere waardering voor tweedehands spullen.
Mensen helpen zonder betaling binnen de Ecoregio is een onderdeel van samenleven. Gratis of goedkope arbeid importeren is precies het model waar we vanaf moeten. Het idee van lage lonen landen is absurd en je zou dit zelfs kunnen zien als een voortzetting van kolonialisme.
Er zijn heel veel zaken die hier aan raken. Opportunisme is een lastig probleem. Je koopt geen fiets voor 20 euro in Amsterdam van een willekeurig persoon. Als iets goedkoop is, dan gaat het altijd om het verleggen van de werkelijke kosten en problemen naar iemand anders.
Milieuvervuilende mijnbouw in een ver land om hier goedkope rommel aan te bieden.
Zingeving
Picasso zei ooit: Het doel van het leven is om je geschenk te vinden en de zin van het leven is om dit geschenk vervolgens weg te geven.
Een aantal belangrijke vragen om in het kader van zingeving te beantwoorden is :
- Wat is een mens?
- Wat is de oorsprong van de mens?
- Welke rol speelt bewustzijn?
- Wat doet een mens goed?
Ik daag de lezer uit om hier een antwoord op te geven.
Wat staat er op het menu van deze planeet?
- Ergens waanzinnig goed in worden
- Iets nieuws verzinnen
- Anderen helpen met onderwijs, zorg of gewoon respectvolle aandacht
alle 3 tegelijk is ook leuk
Excellence of meesterschap bereiken, juist in de kleine details. Bezieling, Rituelen. De wereld heeft geen behoefte aan geslaagde mensen. Waar zijn de verhalenvertellers gebleven? Weet je hoe een tomaat uit je eigen tuin proeft met wat verse basilicum?
Mijn voornaamste zingeving en motivatie om iedere dag weer aan de slag te gaan is dat ik zie dat ik iets kan bijdragen. Dat het zin heeft.
Om te bepalen of iets zin heeft is het belangrijk om het geheel te begrijpen. Je kunt dan zien hoe jou bijdrage in een groter geheel past. Je ziet dan ook wat er zou mankeren als je stopt met de dingen die je doet. Opbouwend bezig zijn.
Om een beter inzicht te krijgen in het geheel is een open mind de sleutel. Als je jezelf vastzet in dogma’s dan wordt het lastig om toegang tot het geheel te krijgen. Let er daarbij op dat je eerlijk tegen jezelf moet zijn. Je moet er zelf in geloven. Je wereldbeeld moet coherent zijn.
4 jaar geleden brandde ons huis volledig af. Omdat het huis voornamelijk van hout was gemaakt bleef er alleen een dikke aslaag over. Naast het huis stonden twee zeecontainers. Eén van de containers was gemaakt van aluminium. Het vuur was zo heet dat het aluminium is gesmolten. De andere zeecontainer ernaast was van staal en ook die is volledig uitgebrand. Eigenlijk is er maar één ding dat de brand ongeschonden heeft overleeft en dat is ons I-Tjing boek. Het boek zat in een doos in de stalen zeecontainer. De I-Tjing staat ook bekend als het boek der veranderingen.Ieder moment bevat de kiemen voor de toekomst. Toch gaat de I-Ching met name over zelfkennis.
Jung was al over de 70 toen hij een voorwoord schreef voor de vertaling uit het Chinees. Hij geeft het boek het voordeel van de twijfel. Bovendien kan het hem op deze leeftijd niet meer zoveel schelen wat anderen hier van denken. Oude meesters werkten met de I-Tjing en Jung realiseert zich terdegen dat je het boek daarom alleen al serieus moet nemen. Hij besloot om het boek te raadplegen voor zijn voorwoord. Op dezelfde manier wil ik nu het boek gebruiken om een inzicht bij de lezer van dit stuk aan te reiken.
De I-Tjing bracht mij bij de tekst over de zwerver.
“Stel je voor dat je een zwerver bent in een vreemd land. Je bezit niets en je hebt je vaderland losgelaten. Je hebt weinig vrienden. Standvastigheid brengt de zwerver heil, je stelt je terughoudend op. De betekenis van de tijd van de zwerver is waarlijk groot.”
“Wij zijn allen ballingen, levend binnen de lijst van een vreemd schilderij.” schreef Bomans ooit. Van wie hij dit citaat heeft overgenomen is mij niet helemaal duidelijk.
Enige terughoudendheid is zeker op zijn plaats als je van toeten nog blazen weet en je bovendien als zwerver in een vreemd land terecht bent gekomen. Boekenwijsheid, daar zijn we goed in. Erik vergat op een goed moment om ook de rest van de tekst op de achterkant van een bladzijde te lezen. Kennis uit boeken en van tegenwoordig van internet, is zelden een universele waarheid. Door zaken uit hun context te halen of delen weg te laten kun je de werkelijkheid verdraaien. Toch onderwijzen wij onze kinderen met deze boekenwijsheid, maar wordt je daarmee van boven wijs? Het is goed om wijsheid, intelligentie en ervaring uit elkaar te halen.
De wijze schonk thee in de kop van de geleerde tot het overliep, waarop de geleerde zei:‘Stop m’n kop zit al helemaal vol’ ‘Precies’ zei de wijze ‘hoe wilt u van mij nog wat leren als uw kop vol zit?’.
Om de problemen waar we nu als wereld voor staan aan te pakken zullen we vooral onze eigen lulligheid onder ogen moeten zien. De keizer zonder kleren. Verplaats je eens in Truman uit de film. Wat weet je nou echt? Was Neo ‘vrij’ toen hij uit de Matrix wist te ontsnappen?
Ik ben uit Nederland vertrokken en ben vervolgens mijn huis en alles wat ik had kwijtgeraakt. Mijn vertrouwde wereldbeeld heb ik al eerder overboord gezet. Ik stel mij dit wereldbeeld voor als een gevulde boekenkast. De kast heb ik, door de jaren heen, plank voor plank gevuld met boeken. Van links naar rechts. Af en toe pakte ik nog eens een ouder boek en zette het keurig op dezelfde plek terug. Een tiental jaren terug heb ik de hele boekenkast leeg gehaald. Een aantal nieuwe boeken was in tegenspraak met de hele boekenkast. Een paradigmashift was nodig, zoals Bram Vermeulen dat zo mooi kon zeggen.
Op de bovenste plank staat nu een doos met ervaringen. De bovenste plank laat ik verder leeg. Zonder een vooringenomen standpunt word je een beetje een zwever in je eigen hoofd. Iedere nieuwe ervaring kan je een compleet ander inzicht geven. Er is geen duidelijk kader.
Het gaat bij de I-Tjing om het vastleggen van een moment. Door gerichte aandacht is er even een patroon zichtbaar in de zee van mogelijkheden. Causaliteit is nu de norm. Oorzaak – gevolg. Dit lijkt vanzelfsprekend totdat je de factor tijd weglaat en je gaat, zoals de I-Tjing, uitsluitend naar het moment kijken. Dit doet mij denken aan het Double slit experiment, waarbij het gevolg de oorzaak lijkt te bepalen.
Samengevat komt het experiment er op neer dat kleine deeltjes zoals fotonen en elektronen zowel een golf als een deeltje kunnen zijn. De golftoestand is een heel bijzondere, omdat in deze toestand alles alleen in potentie aanwezig is, zonder dat er sprake is van materie. Een elektron bijvoorbeeld, kan in deze toestand op meerdere plaatsen tegelijk zijn. Op het moment dat een elektron met gerichte aandacht wordt waargenomen ontstaat een deeltje en is van het golffenomeen geen sprake meer. In de golftoestand bestaat tijd en ruimte niet en een elektron ‘weet’ in deze toestand al of het waargenomen gaat worden voordat dit werkelijk gebeurt.
Het gaat om het moment van creatie, eenmaal werkelijkheid dan stoot je je ook in een donkere kamer. De I-Tjing beschrijft voor mij de energetische toestand die aan de manifestatie voorafgaat. Er is nog heel veel mogelijk. Het gaat nu om juist te handelen. Gerichte aandacht, zo dichtbij is de lijst van het schilderij.
Wim Hof is ook op zoek naar de lijst van het schilderij. Wat hij doet kan helemaal niet en heeft inmiddels 26 wereldrecords op zijn naam staan.. Zeg nooit meer dat iets niet kan. Geef eerder toe dat je er geen zin in hebt of je bent te druk met ander dingen.of je hebt je er nooit echt in verdiept.
“Als je het onzichtbare kunt zien kun je het onmogelijke doen.”
Maar wat gebeurt er als je je aandacht nergens op richt, of te kort, of steeds wisselt, of je richt je aandacht op negatieve dingen? Entropie is een maat van wanorde, of de afname van bruikbare energie. Met het verloop van de tijd vallen alle fysische systemen uit elkaar; alles neigt tot wanorde. Gerichte aandacht of bewustzijn is nodig om iets in stand te houden.
Eén van mijn favoriete boeken is de Never ending story. Alsof jouw leven niet over jou gaat, alsof onze toekomst niets met dit moment te maken heeft. Zonder gerichte aandacht op nieuwe mogelijkheden blijft de wereld als het ware hangen in de laatste groef van de langspeelplaat. Wij doen onszelf enorm tekort. Vanuit de beperkingen ontstaat de creativiteit. As je huis afbrandt is dit een soort complete reset van je leven. Alle ingesleten patronen worden doorbroken. Een zwaar ongeluk of ziekte kan ook een dergelijk effect hebben. Uit de sleur en in het moment kijk je naar de mogelijkheden die je nog hebt. Ben je acteur in je eigen leven of figurant in het leven van iemand anders?
Bewust aandacht geven aan een positieve toekomst is nu meer nodig dan ooit. Verbeeldingskracht is het vermogen om vanuit een oneindigheid aan mogelijkheden, te creëren. Wij zijn hierin als mensen behoorlijk uniek. De I-Tjing is als een gids op dit pad door onbekend terrein.
Als basis voor zingeving is het belangrijk om een duidelijk kader te creëren zonder dat dit dogmatisch wordt. De rechtse hoek van de politiek zit gewoon vast. De linkse hoek beweegt welliswaar, maar is de weg volledig kwijt.
Voorlopig wil ik mijn kader reduceren tot 2 ‘polen’. Niet om te polariseren, maar eerder als anker of referentie. De 2 polen zijn simpelweg: mannelijkheid en vrouwelijkheid
Door de tekst heen heb ik videos gezet van de ‘cottage fairy’ als voorbeeld voor de vrouwelijke pool en Bjorn Andreas vertegenwoordgt de mannelijke pool. Deze polen kunnen je helpen om je plek te bepalen ten opzichte van deze polen. Als je geen duidelijk beeld hebt van je eigen positie kun je één van de uitersten simpelweg als voorbeeld nemen. Dit geeft je een voorlopige richting.
Opstart
In Frankrijk is relatief veel ruimte en de opstart kan hier geleidelijker gaan. Eén route is zich al aan het vormen met 3 terreinen van samen bijn 40ha en een fietsroute die het geheel met elkaar verbindt. Wel is er de gekmakende bureaucratie. Probeer maar eens een toestemming te krijgen voor een grote kas.
In Nederland zit alles nog meer klem en de enige kans die ik zie voor een opstart is gewoon starten zonder toestemming, maar wel op eigen grond.
Het allerbelangrijkste is een groep die ongeveer hetzelfde wil. De hoofdmotivatie voor mij is het opzetten van een duurzame samenleving Ik heb inmiddels 20 jaar gewacht op een duidelijk plan van de overheid.
Dat is er nog steeds niet en dat komt er ook niet. Het probleem is dat de overheid daar niet toe in staat is. Er begint nu een soort morele verplichting te ontstaan om het dan maar zelf te gaan doen. Ik ben op zoek naar juristen die kunnen helpen om duidelijk te krijgen hoe ver wij kunnen gaan. Ik ben niet van plan om toestemming te vragen voor de opzet van een duurzame samenleving. Onze belangrijkste troef is dat we inspringen waar de overheid faalt en dat we eigenaar zijn van de grond.
Verder wil ik tegelijkertijd een rechtszaak tegen de overheid starten wegens ecologisch wanbeleid.
We kiezen als eerste een kansrijke route waarlangs wij plannen kunnen gaan maken. De keus van deze route wordt met name bepaald door de beschikbaarheid van terreinen. Hier kan best 2 kilometer tussen zitten. Het zou kunnen gaan om boerderijen die te koop staan. Misschien kunnen we boerderijen vinden die mee willen werken.
Op het moment dat er een plek is gaan we werken aan een plan voor een eetbaar landschap. Het is belangrijk dat iedere fase in deze creatie er mooi en af uitziet. Kleine verplaatsbare huisjes vormen een vanzelfsprekend onderdeel van dit landschap.
We gaan de huisjes in een werkplaats of op een beschikbaar terrein bouwen. Tegen de tijd dat er een definitieve plek is worden de huisjes verplaatst.
Ik wil voorstellen om onze eigen regels op te stellen. De insteek moet zijn om in één klap op 90% duurzaamheid te zitten en een ecologische voetafdruk van minder dan één aarde. Verder denk ik erover om het bezit van een auto uit te sluiten. In praktijk is de duurzaamheidspuzzel niet te maken als je een auto hebt. Ook is er geen sprake van een tuin met hekken of heggen eromheen. Je zet je huisje neer en daarom heen is de natuur. Geen asfalt, geen pijpen, geen schuurtjes, geen rommel. De huisjes zijn zoveel mogelijk onzichtbaar. Rond ieder huisje is ongeveer 1 hectare voedsellandschap. Nederland heeft 2 miljoen hectare landbouwgrond. Er is dus bepaald geen ruimte genoeg. Het doel is dan ook niet om mensen te huisvesten, maar veel meer om een productie van kwaliteitsvoedsel op te starten in een gezonde en mooie omgeving. Het landschap wordt zo aangelegd dat de helft machinaal te oogsten is. Zie ook het hoofdstuk landbouw en ecotoerisme.
Als na een aantal jaar het eerste voedsellandschap gerealiseerd is, dan verhuizen alle huisjes naar het perceel ernaast en begint het aanplanten en vormgeven daar. Land permanent bewonen is niet het idee. De bewoners verdienen een inkomen met Ecotoerisme en producten. Iedere bewoner heeft 2 huisjes. Eén voor een toerist en één om zelf in te wonen. Je wordt een soort aardbolstoffeerder en je geeft les hierin.
Het doel is een productief landschap en het vergroten van de biologische diversiteit. Dieren spelen een belangrijke rol bij het onderhoud. Tussen de fruitbomen lopen koeien, varkens, paarden, geiten en kippen. Door te experimenteren moet er een soort evenwicht ontstaan. De dieren eten een deel van de oogst en veroorzaken hier en daar problemen. Wat overblijft is er voor de bewoners. Het doel is niet om de opbrengst te maximaliseren. Al kun je hier natuurlijk wel je best voor doen. Uiteindelijk gaat het mij om een maximale kwaliteit. De kwaliteit van een parkachtig landschap. Verder de kwaliteit en voedingswaarde van de oogst.
De stijl van de ingrepen verschilt per regio en sluit nauw aan op de lokale identiteit en cultuur
DATA
We zullen moeten gaan werken aan eigen data en het allerbelangrijkste is dat deze data voor iedereen te begrijpen zijn.
Het doel van deze data is inzicht krijgen in de problematiek van duurzaamheid. Vervolgens kun je bijvoorbeeld je eigen energiegebruik analyseren en optimaliseren. De data moet overzichtelijk en toegankelijk zijn en de mogelijkheid voor vergelijken van alternatieven is van belang.
Op dit moment is beschikbare data gekleurd door de industrie. Men is hier geneigd om bepaalde verliezen niet mee te rekenen en alles zo optimaal mogelijk weer te geven. De werkelijkheid van veel alternatieven is helemaal niet zo positief. Verder is er de ‘Penny wise and pound foulish’ valkuil. Je kunt geld maar één keer uitgeven. Als je dit doet op basis van verkeerde gegevens, dan bestaat de kans dat je dik investeert voor een marginale verbetering.
‘Feed back loops’ zijn een sleutel voor verbetering. Leren van je eigen fouten. Dingen meten en in kaart brengen door de tijd heen. Om te weten hoeveel je bent opgeschoven in een bepaalde richting, moet je de situatie op de één of andere manier omzetten in bruikbare data. Een voorbeeld is een winkel zonder verpakkingsmateriaal. De producten worden wel aangeleverd in grote verpakkingen. Vaak is het gebruikte plastic van deze grote verpakkingen een stuk dikker dan de losse kleine zakjes. Als je beiden op de weegschaal legt blijkt de hoeveelheid plastic nauwelijks te verschillen.
Autonomie
Autonomie geeft je de mogelijkheid om eigen keuzes te maken. Als je afhankelijk bent dan heb je vaak niets in te brengen. Verder is het idee om onszelf in een kansrijke positie te plaatsen.
Mijn doel is om er samen uit te komen. Het heeft weinig zin om je volledig voor te bereiden, als de buren dat niet doen. Eén reddingsboot bouwen op het dek van de Titanic is zinloos. Wat ga je doen als binnen afzienbare tijd een gemuteerd virus over ons wordt uitgestrooid? Een stuk dodelijker dan de covid-19. De overheid gaat gewoon door met het ruïneren van de economie. 80% van de mensen gelooft het verhaal nog steeds en stelt geen vragen. Er komt een moment dat mensen alles zullen accepteren en dan komt de overheid met de oplossing. Als je dan iets te kiezen wilt hebben zou ik nu al inzetten op autonomie op de schaal van een regio. Ik raad je aan om niet te wachten tot het moment dat iedereen door heeft dat de boot zinkt.
Vergeet niet dat werken aan autonomie gewoon leuk is. Je leert nieuwe dingen en werkt samen met anderen die op een positieve manier vorm willen geven aan de toekomst.
Cultuur
Het lijkt erop dat cultuur en een eigen identiteit steeds meer wordt gezien als een probleem. Iets waar we vanaf moeten. De enige geschiedenis waar we straks nog toegang toe hebben is digitaal en door één voor één de culturele lijnen te deleten krijg je een samenleving zonder identiteit. Op dit moment wordt de geschiedenis vergeten, in een nieuwe context geplaatst en herschreven. Kunst is er alleen nog om te choqueren. Muziek is eentonig en afstompend geworden. Binnen één generatie is alles weg dat ons wortels en identiteit geeft. Er is uitsluitend de laatste mode en die is anoniem en functioneel. Betonlook voor in je huiskamer voor een strak en trendy sfeertje. Architecten dragen tegenwoordig allemaal zwarte kleren en de ontwerpen zijn vakkundig gestript van alle details. Laat ik er niet omheen draaien. Modernisme is voor mij de afwezigheid van cultuur. Minder is meer. Op een goed moment is niets alles.
In welke cultuur past dit interieur?
Het gaat mij om een soort eigenheid en sfeer. Ik wil absoluut niet voorstellen dat we teruggaan naar vroeger en dat we honderden jaren lang niets meer veranderen. Daar ben ik teveel een ontwerper voor.
Werken met wat je hebt is een belangrijk thema voor een Ecoregio.
Wabi Sabi kent een grote voorliefde voor de natuur en haar bijbehorende processen zoals ouder worden. Een koperen plaat bijvoorbeeld gaat oxideren na verloop van tijd. Wat komt er voor in de plaats? Een prachtige turquoise kleur. Dat is de schoonheid van veroudering. Wabi Sabi laat zien hoe veroudering en imperfectie een meerwaarde kan zijn.
Samenleven
Psychopathie is een specifieke vorm van de ‘antisociale persoonlijkheidsstoornis’ (ASP). Mensen die aan deze persoonlijkheidsstoornis lijden, kennen nauwelijks het verschil tussen goed en kwaad. De minder intelligente psychopaten gedragen zich buitengewoon impulsief en hebben grote moeite om hun gedrag te beheersen. De intelligente psychopaat daarentegen is een hoofdstuk apart.
- Oppervlakkige charme en welbespraaktheid.
- Gevoelens van grandiositeit.
- Pathologisch liegen.
- Manipulatief en sluw gedrag.
- Gebrek aan berouw of schuldgevoel.
- Ontbreken van emotionele diepgang (vluchtige emoties)
- Kil en/of gebrek aan empathie.
- Geen verantwoordelijkheid nemen voor het eigen gedrag.
5% van de bevolking is in meer of mindere mate psychopaat. Het is niet ondenkbaar dat onze regering en de top van het bedrijfsleven gerund wordt door psychopaten. Ik denk dat het voor ‘normale’ mensen onmogelijk is om langere tijd met of voor psychopaten te werken. Alleen andere psychopaten houden dit vol. Door de jaren heen kun je dus verwachten dat er een oververtegenwoordiging van psychopaten is in leidinggevende functies. Daar komt bij dat deze situatie bewust gecreëerd kan worden via recruteren en traumatiseren. Je hoeft de psychopaten dan niet meer te herkennen en kunt deze personen op sleutelposities plaatsen. Een psychopaat herken je pas door ze in een hoek te drijven waarbij ze hun geloofwaardigheid kwijtraken. Een psychopaat gaat dan over lijken om de façade in stand te houden. Voor mij zijn er 2 soorten mensen: Sukkels en Hufters. De hufters zijn dan de psychopaten. De sukkels zijn de gewone mensen. De meest problematische groep is echter de sukkels die zich heb opgewerkt tot vazal van de hufters. Ik hoop dat deze groep op een zeker moment zoveel gewetensbezwaren krijgt dat ze stoppen met hun rol. Wij zullen ons als sukkels moeten gaan organiseren en verbinden.
x